Według Kodeksu pracy w każdym tygodniu pracownikowi przysługuje 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. Czy to oznacza, że w każdym tygodniu powinien mieć 2 dni wolne od pracy z rzędu? Niekoniecznie.
Pracuję w systemie 6-godzinnym, mam umowę o pracę na 3/4 etatu. Jestem w pracy praktycznie przez cały czas. Czy pracodawca może mi zabrać moje dwa dni wolnego pod rząd? Mam grafik na cały miesiąc i mam w nim straszne maratony, a pomiędzy nimi tylko jeden dzień wolnego, czy może tak być?Na pytanie odpowiada Andrzej Fortuna - radca prawny z kancelarii Radcy Prawnego Fortuna.
Zgodnie z art. 133 § 1 Kodeksu pracy, w każdym tygodniu pracownikowi przysługuje 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku. W określonych sytuacjach, jak w przypadku zmiany pory wykonywania pracy w związku z przejściem pracownika na inną zmianę, tygodniowy odpoczynek może ulec skróceniu do 24 godzin. Do odpoczynku tygodniowego wlicza się także odpoczynek dobowy, który co do zasady nie może trwać krócej niż 11 godzin, a obejmuje on okres od zakończenia pracy w danym dniu do upływu 24 godzin od jej rozpoczęcia.
W przypadku zatem czytelnika odpoczynek tygodniowy mógłby wyglądać następująco - jeżeli czytelnik pracował w sobotę od godziny 6 do 12, to od godziny 12 do godziny 6 w niedzielę trwać będzie jego odpoczynek dobowy, niedziela byłaby dniem wolnym, a w poniedziałek o godzinie 6 pracownik mógłby na nowo rozpocząć pracę (18 godzin odpoczynku dobowego + 24 godziny = 42 godziny odpoczynku tygodniowego).
Jak z powyższego wynika, już udzielenie pracownikowi jednego wolnego dnia może powodować, że osiągnięty zostanie poziom minimalnego nieprzerwanego odpoczynku tygodniowego. Jednakże to nie oznacza, że jeden dzień wolny tygodniowo jest wystarczający. Organizacja czasu pracy musi bowiem odbywać się zgodnie z normami czasu pracy, a jedną z nich jest norma średniotygodniowa stanowiąca, że czas pracy pracownika obejmuje przeciętnie 5 dni w każdym tygodniu pracy. Innymi słowy, pracownik co do zasady wykonuje pracę średnio 5 dni w tygodniu i średnio 2 dni w tygodniu ma wolne.
Uśrednienie tygodnia pracy oznacza, że liczba udzielonych dni wolnych od pracy musi się zgadzać, ale
nie w każdym tygodniu, a w skali przyjętego przez pracodawcę okresu rozliczeniowego (zazwyczaj jest to od 1 do 3 miesięcy). Tym samym, w poszczególnych tygodniach liczba dni wolnych może być mniejsza - jeśli zostanie to wyrównane w innych tygodniach danego okresu rozliczeniowego.
Czy muszę odrabiać dodatkowy dzień wolny?
tak, pracuję od poniedziałku do piątku
36%
czasem tak, czasem nie, zależy od grafiku
31%
pracuję w jeden dzień weekendu
13%
pracuję całe weekendy
13%
tak, ale dorabiam wtedy w innej pracy
0%
sam(a) reguluję swój czas pracy
3%
Planując rozkład czasu pracy, pracodawca powinien z góry określić, który dzień tygodnia będzie dla pracownika dniem wolnym wynikającym z normy 5-dniowego tygodnia pracy (tzw. rozkładowy dzień wolny).
Tylko w przypadku wystąpienia okoliczności uzasadniających pracę w godzinach nadliczbowych pracodawca może powierzyć pracownikowi pracę w dniu rozkładowo wolnym od pracy, jednakże w zamian ma on obowiązek udzielić pracownikowi - do końca okresu rozliczeniowego - innego dnia wolnego od pracy. Pracodawca nie może z góry zaplanować, że pracownik będzie świadczył pracę w swoim dniu wolnym, ponieważ nie można planować pracy w godzinach nadliczbowych.
Innymi słowy, pracodawca nie może w grafiku wskazać, że np. sobota jest dla pracownika dniem wolnym od pracy i jednocześnie wyznaczyć mu na ten dzień godzin pracy. Powierzenie pracownikowi pracy w takim dniu może jednak nastąpić w trakcie realizacji grafiku, gdy z przyczyn obiektywnych i niemożliwych do przewidzenia powstanie potrzeba świadczenia pracy w tym dniu przez danego pracownika. Wówczas pracodawca powinien udzielić w zamian za ten dzień innego dnia wolnego - wybór konkretnego terminu powinien nastąpić w uzgodnieniu z pracownikiem, jednak termin ten nie może przypadać po zakończeniu danego okresu rozliczeniowego.
Podsumowując - pracownik ma prawo do
średnio dwóch dni wolnych w tygodniu - jednakże z przepisów nie wynika, że pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi dwóch dni wolnych z rzędu. Mogą zatem być pracownikowi udzielane dwa niesąsiadujące ze sobą dni wolne - jeśli zachowane są minimalne normy tygodniowego nieprzerwanego odpoczynku.
Co do zasady odpoczynek tygodniowy powinien przypadać w niedzielę. Niedziela obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 6 w tym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina. W przypadku dozwolonej pracy w niedzielę, pracodawca ma obowiązek ustalić inny dzień, który będzie dla pracownika dniem odpoczynku.
Powyższe obowiązki pracodawcy, wynikające z prawa pracownika do odpoczynku i z normy 5-dniowego tygodnia pracy, są niezależne od tego, czy pracownik zatrudniony jest na cały etat, czy jego wymiar czasu pracy jest mniejszy.
Pracodawca jest zobowiązany do pilnowania, aby odpowiednia liczba dni wolnych została udzielona pracownikowi w danym okresie rozliczeniowym, ponieważ udzielenie dnia wolnego po zakończeniu tego okresu może stanowić naruszenie przepisów o czasie pracy. Warto również pamiętać, że kto będąc pracodawcą lub działając w jego imieniu narusza przepisy o czasie pracy, podlega karze grzywny od 1000 zł do 30 000 zł.
Czy muszę odrabiać dodatkowy dzień wolny?
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
