Łączenie pracy ze studiami może być trudne. Pracownikom podnoszącym kwalifikacje zawodowe przysługuje wprawdzie urlop szkoleniowy, ale czy mogą oni liczyć na inne ułatwienia, np. zmiany w grafiku?
Jestem na drugim roku studiów zaocznych z inicjatywy pracodawcy i za jego zgodą na podnoszenie kwalifikacji. Pracuję w trybie 4-zmianowym po 12 godzin. Z tego powodu zdarza mi się korzystać z urlopu szkoleniowego, z którym nie było dotychczas problemu. Problem pojawia się w dniach, kiedy wypada mi nocna zmiana od godziny 19 i w tym samym dniu szkoła od godziny 8 do 20. Pracodawca wymaga, abym po 12 godzinach szkoły pojawił się możliwie szybko w pracy i dokończył swoją zmianę do 7 rano, gdyż nie koliduje to z moim harmonogramem, ale jest dla mnie fizycznie wycieńczające i może powodować niebezpieczeństwo ze względu na moją prace w utrzymaniu ruchu i bezpośredni kontakt z maszynami. Czy w tej sytuacji mam możliwość podparcia się jakimiś przepisami? Jestem ponad 24 godziny na nogach.
Czy pracodawca może dowolnie zmienić grafik pracy?
Odpowiedzi na to pytanie udziela Kalina Jarosławska z Kancelarii Prawnej Jarosławska Mońko Radcowie Prawni Spółka Partnerska.
Jeżeli pracownik podnosi kwalifikacje zawodowe, tzn. zdobywa lub uzupełnia wiedzę i umiejętności, z inicjatywy pracodawcy lub za jego zgodą, pracownikowi takiemu przysługują dodatkowe uprawnienia w postaci urlopu szkoleniowego i zwolnienia z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by
punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia (art. 1031 k.p.). Urlop szkoleniowy wynosi 6 dni dla pracownika przystępującego do egzaminu (np. maturalnego, eksternistycznego) albo 21 dni dla pracownika na ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego. Urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy (art. 1032 k.p.).
W świetle przepisów kodeksu pracy dotyczących podnoszenia kwalifikacji zawodowych pracodawca może przyznać pracownikowi jeszcze inne dodatkowe uprawnienia, jednak co do zasady nie ma on obowiązku zwalniać pracownika od pracy w związku z tym, że wcześniej tego samego dnia pracownik ten uczestniczył w zajęciach szkoleniowych. Innymi słowy, pracodawca może oczekiwać, że pracownik podnoszący kwalifikacje zawodowe wykona pracę w czasie przewidzianym w obowiązującym go grafiku, jeżeli przypada on poza zajęciami.
tak, mój tryb życia tego wymaga
22%
tak, ale wynika to ze względów zdrowotnych
2%
czasami, ale są to wyjątkowe sytuacje
42%
nie, nie zdarza mi się to
34%
Jednak oczywiście może zdarzyć się sytuacja opisana przez czytelnika, w której z uwagi na organizację zajęć szkoleniowych i rozkład czasu pracy pracownik musiałby wykonywać czynności wymagające uwagi i koncentracji (naukę i pracę) łącznie przez większą część doby albo i dłużej. Zrozumiałe jest, że w takich okolicznościach pracownik odczuwa zmęczenie. Jeżeli taka sytuacja rodzi jakiekolwiek ryzyko dla życia lub zdrowia tego pracownika lub innego członka zespołu, należy odwołać się do przepisów dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. To pracodawca odpowiada za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy; pracodawca jest obowiązany chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki, w szczególności pracodawca jest obowiązany reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa i higieny pracy oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy (art. 207 §§ 1 i 2 k.p.).
W związku tym, jeżeli
praca wymaga odpowiedniego stanu psychofizycznego pracownika (np. zdolności koncentracji, refleksu, ciągłego skupienia), gdyż polega na utrzymaniu ruchu i/lub obejmuje kontakt z maszynami, a pracownik wykonujący tę pracę zgłasza pracodawcy fizyczne wycieńczenie, pracodawca nie powinien dopuścić go do pracy. Również sam pracownik, który odczuwa zmęczenie w stopniu uzasadniającym przekonanie, że wykonywanie pracy może rodzić ryzyko dla zdrowia lub życia, ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy po uprzednim zawiadomieniu przełożonego (art. 210 §§ 1 i 4 k.p.). Wymóg zgłoszenia pracodawcy niedyspozycji psychofizycznej wynika również z podstawowego obowiązku pracownika co do przestrzegania przepisów i zasad BHP (art. 211 k.p.).
Powyższa informacja ma charakter ogólny, nie stanowi porady prawnej i została udzielona wyłącznie na podstawie danych przedstawionych w zapytaniu oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Informacja nie uwzględnia okoliczności faktycznych, które nie zostały ujęte w zapytaniu. W zależności od tych okoliczności, mogłoby zdarzyć się tak, że udzielona informacja nie odpowiada rzeczywistej sytuacji prawnej czytelnika. W związku z powyższym niniejszej informacji nie można traktować jako podstawy do podejmowania kroków prawnych w indywidualnej sprawie ani jako jakiejkolwiek pomocy prawnej uzyskanej od osoby uprawnionej do świadczenia takiej pomocy. Autor informacji nie ponosi odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę powstałą wskutek lub w związku z zastosowaniem lub niezastosowaniem się do informacji. Wskutek udzielenia informacji pomiędzy autorem tej informacji a składającym zapytanie nie powstaje relacja
prawnik-klient.