Praca w Święta Bożego Narodzenia jest dla wielu pracowników przykrym obowiązkiem. Czy możemy jej uniknąć? Z takim pytaniem zwróciła się do nas czytelniczka.
Pracuję w sieci restauracji typu fast food. Mój oddział zazwyczaj jest czynny 24h na dobę. Chciałam wziąć urlop między 22.12-1.01 ale pracodawca nie wyraził na to zgody, ponieważ nie daje nikomu urlopu w tym okresie. W restauracji pracuje ponad 70 pracowników. Dostałam grafik na miesiąc grudzień. Pracodawca wiedząc, że mam dzieci w wieku 2 lata i 9 miesięcy oraz 1 rok i 5 miesięcy dał mi pracujące 25 i 26 grudnia. Przy czym, patrząc na grafik dla 70 osób w dniu 25.12 zauważyłam, że tego dnia będzie w pracy tylko 12 osób na zmianę dzienną, a 26.12 - 17 osób. Moim zdaniem pracodawca dając mi dwa dni świąteczne nie postąpił wobec mnie uczciwie. Czy jest jakaś podstawa prawna, żeby przeciwstawić się pracodawcy i dostać choćby jeden dzień wolnego w Święta biorąc pod uwagę, że mam dwójkę małych dzieci?Na pytanie odpowiada Tomasz Siemoński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego - Tomasz Siemoński.
Sytuacja pracowników zatrudnionych w branży gastronomicznej staje się szczególnie trudna w okresach świątecznych. W myśl przepisów Kodeksu pracy, bezwzględnie zabroniona jest praca w święta w placówkach handlowych. Zakaz dotyczy również sytuacji, gdy święto przypada w niedzielę. Mówiąc o placówkach handlowych mamy na myśli markety, hipermarkety i centra handlowe.
Brak jest natomiast bezwzględnego zakazu pracy w okresie świątecznym w restauracjach, pubach, etc. Kodeks pracy w sposób enumeratywny wymienia sytuacje, w których, pomimo ogólnego założenia, iż niedziele i święta są dniami wolnymi od pracy, dozwolone jest dopuszczenie pracownika do wykonywania obowiązków pracowniczych: w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii, w ruchu ciągłym, przy pracy zmianowej, przy niezbędnych remontach, w transporcie i w komunikacji, w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych, przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób, w rolnictwie i hodowli oraz przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności.
tak, pracuję zarówno w wigilię, jak i Święta
15%
pracuję tylko w wigilię, Święta mam wolne
12%
pracuję w Święta, ale mam wolną wigilię
10%
nie, wigilię i Święta mam wolne
63%
Orzecznictwo sądowe niejednokrotnie wskazywało, że praca w branży gastronomicznej mieści się w granicach prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności. O ile sytuacja osób pozostających w relacji zlecenia może wydawać się łatwiejsza, o tyle w przypadku umowy o pracę brak jest przepisów prawa zobowiązujących pracodawcę do udzielenia urlopu pracownikom w okresie chociażby Świąt Bożego Narodzenia.
Wskazać bowiem należy, iż art. 163 Kodeksu pracy wprowadza regułę, że urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Obowiązujące przepisy prawa kompetencje w zakresie ustalania terminów oraz kształtu planów urlopowych w tym zakresie przyznają pracodawcy. Uwzględnia przy tym dwie przesłanki. Pierwszą są oczekiwania wyrażone we wnioskach pracowników, drugą zaś przesłanką jest konieczność zapewnienia normalnego toku pracy.
Należy z całą stanowczością podkreślić, iż wprawdzie pracodawca ma obowiązek udzielenia pracownikowi urlopu wypoczynkowego w danym roku w wymiarze przewidzianym przez Kodeks pracy dla danego pracownika, niemniej brak jest przepisów prawa nakładających taki obowiązek na pracodawcę w okresie świątecznym, zwłaszcza jeżeli udzielenie takiego urlopu byłoby sprzeczne z wcześniej ustalonym w danym zakładzie pracy planem urlopowym.
Wprawdzie pracownikom-rodzicom dzieci do czternastego roku życia przysługują dodatkowo dwa dni urlopu w ciągu danego roku kalendarzowego, które mogą wykorzystać na zabawę z dziećmi, a podstawę prawną powyższego uprawnienia stanowi art. 188 Kodeksu pracy. Przy czym są to łącznie dwa dni (tzw. na opiekę nad dzieckiem) do podziału dla rodziców, jeśli oboje pracują, a nie po dwa dni dla każdego rodzica. Niestety liczba tych dodatkowych dni nie jest zależna od liczby dzieci. Nawet jeśli pracownik ma więcej niż jedno dziecko w wieku poniżej czternastu lat, to przysługują mu dwa dni wolnego. Niemniej, wskazany powyżej urlop nie ma charakteru analogicznego do "urlopu na żądanie", jak również nie jest urlopem przysługującym pracownikowi z powodu choroby dziecka, wobec czego winien być ujmowany w planach urlopowych w danym zakładzie pracy.
Odpowiadając natomiast na pytanie czytelniczki "Czy jest jakaś podstawa prawna, żeby przeciwstawić się pracodawcy i dostać choćby o jeden dzień wolnego w Święta biorąc pod uwagę, że mam dwójkę małych dzieci?", należy z całą stanowczością podkreślić, że taka podstawa prawna nie istnieje. Pracodawca nie ma obowiązku udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego w okresie świątecznym, zaś wiek posiadanych dzieci nie ma tutaj również żadnego znaczenia.
Na uwzględnienie zasługuje niemniej okoliczność, że zgodnie z art. 1511 § 1 Kodeksu pracy, w przypadku świadczenia przez pracownika pracy w okresie świątecznym bądź w niedziele, pracodawca ma obowiązek zapewnić takiemu pracownikowi inny dzień wolny od pracy: Należy pamiętać, że zgodnie z art. 131 Kodeksu pracy, czas pracy nie może przekraczać 8 godzin na dobę i przeciętnie 40 godzin w przeciętnie pięciodniowym tygodniu pracy w przyjętym okresie rozliczeniowym nieprzekraczającym 4 miesięcy. Z godzinami nadliczbowymi tygodniowy czas pracy nie może przekraczać 48 godzin. Wobec powyższego, dzień przysługujący pracownikowi z uwagi na świadczenie pracy w niedzielę jest dniem dodatkowym oraz w pełni płatnym i nie jest uwzględniany przy wyliczeniu dni urlopu wypoczynkowego.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
