Porady prawne to dział, w którym trójmiejscy prawnicy odpowiadają na pytania naszych czytelników. Tym razem do redakcji zgłosiła się czytelniczka wykonująca zawód pielęgniarki.
Pracuję jako pielęgniarka w jednym z trójmiejskich szpitali, mam ok. 30 tzw. lat składkowych. Moje stanowisko (z powodu podawania chemii pacjentom), było obciążone jako bardzo szkodliwe dla zdrowia. Z powodu braków kadrowych w tej samej klinice (czyli w jednym miejscu pracy) oddelegowano mnie do pracy przy tomokomputerze. To stanowisko, ze względu na promieniowanie, również jest szkodliwe dla zdrowia. Wiem, że zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie powinnam łączyć w tym samym czasie dwóch takich stanowisk. Mój pracodawca bagatelizuje ten problem, nie pomógł też lekarz medycyny pracy, bo w skierowaniu na badania pracownicze mój pracodawca przemilczał fakt, że pracuję w obu tych miejscach jednocześnie. Ta sytuacja trwała ponad dwa lata, myślę że uznanie jej wpłynęłoby na podwyższenie moich świadczeń emerytalnych w przyszłości. Jak mogę dochodzić swoich praw i domagać się zadośćuczynienia?Na pytanie odpowiada Tomasz Siemoński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego - Tomasz Siemoński.
Na wstępie należy zaznaczyć, iż osoby wykonujące zawód pielęgniarki nabywają prawo do emerytury w powszechnym wieku emerytalnym albo po spełnieniu określonych warunków, prawo do emerytury w niższym wieku emerytalnym, emerytury pomostowej lub rekompensaty.
Prawo do emerytury pomostowej zostało uregulowane w ustawie z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (Dz. U. 2008 Nr 237 poz. 1656). Zgodnie art. 4 ustawy prawo do emerytury pomostowej przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:
1) urodził się po dniu 31 grudnia 1948 r.;
2) ma okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;
3) osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;
4) ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5-9 i art. 11 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;
5) przed dniem 1 stycznia 1999 r. wykonywał prace w szczególnych warunkach lub prace w szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy lub art. 32 i art. 33 ustawy o emeryturach i rentach z FUS;
6) po dniu 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3;
7) nastąpiło z nim rozwiązanie stosunku pracy.
Zgodnie z art. 3 ust. 1
ustawy prace w szczególnych warunkach to prace związane z czynnikami ryzyka, które z wiekiem mogą z dużym prawdopodobieństwem spowodować trwałe uszkodzenie zdrowia, wykonywane w szczególnych warunkach środowiska pracy, determinowanych siłami natury lub procesami technologicznymi, które mimo zastosowania środków profilaktyki technicznej, organizacyjnej i medycznej stawiają przed pracownikami wymagania przekraczające poziom ich możliwości, ograniczony w wyniku procesu starzenia się jeszcze przed osiągnięciem wieku emerytalnego w stopniu utrudniającym ich pracę na dotychczasowym stanowisku; wykaz prac w szczególnych warunkach określa załącznik nr 1 do ustawy.
tak, często się to zdarza
38%
tak, ale sporadycznie
32%
nie, nigdy mi się to nie przytrafiło
30%
Z kolei, zgodnie z art. 3 ust. 2 ustawy
prace o szczególnym charakterze to prace wymagające szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej, których możliwość należytego wykonywania w sposób niezagrażający bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób, zmniejsza się przed osiągnięciem wieku emerytalnego na skutek pogorszenia sprawności psychofizycznej, związanego z procesem starzenia się; wykaz prac o szczególnym charakterze określa załącznik nr 2 do ustawy.
Dla potrzeb ustalenia okresów wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przed dniem 1 stycznia 1999 r. stosuje się również art. 32 i 33 ustawy z dnia 17 września 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1118 z późn. zm.). Zgodnie z treścią art. 32 ust. 2
za pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach uważa się pracowników zatrudnionych przy pracach o znacznej szkodliwości dla zdrowia oraz o znacznym stopniu uciążliwości lub wymagających wysokiej sprawności psychofizycznej ze względu na bezpieczeństwo własne lub otoczenia. Z kolei art. 32 ust. 3 wskazuje katalog osób pracowników zatrudnionych w szczególnym charakterze, do których zalicza się m. in. pracowników organów kontroli państwowej, pracowników wykonujących działalność twórczą i artystyczną, a także pracowników jednostek ochrony przeciwpożarowej.
Warto również zaznaczyć, iż zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego o zaliczeniu okresu zatrudnienia pracownika do okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze decyduje nie nazwa stanowiska pracy zajmowanego przez pracownika oraz fakt umieszczenia tego stanowiska w zakładowym wykazie stanowiskowym, lecz rodzaj pracy (charakter pracy) na tym stanowisku. W przypadkach spornych uwzględnienie okresów wykonywania pracy szkodliwej lub uciążliwej wymaganej do przyznania emerytury w niższym wieku emerytalnym następuje po ustaleniu rzeczywistego zakresu obowiązków oraz wykonywania bezpośrednio i stale szkodliwego zatrudnienia (wyrok SN z dnia 22 kwietnia 2009 r., sygn. akt II UK 333/08).
Odnosząc się natomiast do wątpliwości czytelniczki, należy w pierwszej kolejności wskazać, iż
sam fakt równoczesnego wykonywania pracy w szczególnych warunkach na więcej niż jednym stanowisku w mojej ocenie nie powinien mieć wpływu na jej uprawnienia emerytalne. Z przedstawionej sytuacji wynika, iż czytelniczka została czasowo oddelegowana do wykonywania czynności na innym stanowisku pracy przy zachowaniu dotychczasowego stanowiska. Biorąc pod uwagę powyższe, pracodawca jest zobowiązany do opłacania składek na Fundusz Emerytur Pomostowych wyłącznie w zakresie stanowiska objętego podstawową umową o pracę. Zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o emeryturach pomostowych stopa składki na FEP wynosi 1,5 % podstawy wymiaru, który stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe.
Ogłoszenia o pracę w naszym serwisie
Opisana sytuacja nie będzie miała również wpływu na wysokość rekompensaty, o której mowa w art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych. Co do zasady wskazana rekompensata jest świadczeniem alternatywnym w stosunku do emerytury pomostowej. Przysługuje ona pracownikowi, który przed 1 stycznia 2009 r. pracował w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przez co najmniej 15 lat i wystąpi z wnioskiem o emeryturę w powszechnym wieku emerytalnym.
Porady prawnika
Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
