Łączenie pracy zawodowej ze studiami nie zawsze jest łatwe, szczególnie gdy godziny pracy pokrywają się z godzinami zajęć. W jakich sytuacjach możemy domagać się od pracodawcy specjalnych udogodnień umożliwiających nam kontynuowanie nauki?
Mimo, iż mój wiek jest mało studencki, to jednak podjęłam studia dzienne, oczywiście pracując. Uczelnia dostosowała część zajęć do osób pracujących i odbywają się po południu. Od jakiegoś czasu zmieniono mi stanowisko pracy i tu praca odbywa się zmianowo. Czy pracodawca powinien mi ułatwić kontynuację studiów magisterskich i dostosować grafik do godzin studiów, czy powinien wyłączyć pracę w godzinach nocnych?Na pytanie odpowiada Tomasz Siemoński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego - Tomasz Siemoński.
W pierwszej kolejności wskazać należy, iż
obowiązujące przepisy prawa nakładają na pracodawcę obowiązek ułatwiania pracownikom podnoszenia kwalifikacji zawodowych (art. 94 punkt 6 Kodeksu pracy). Niemniej, reguła zawarta w omawianym przepisie nie nakłada na pracodawcę obowiązków, o których mowa w przypadku opisanym przez czytelniczkę, a pojęcie "ułatwienie" nie jest równoznaczne z każdorazowym "pójściem na rękę" podnoszącemu kwalifikacje pracownikowi, czy - idąc dalej - zagwarantowaniem pracownikowi możliwości podnoszenia kwalifikacji zawodowych. W podanym stanie faktycznym, najistotniejsze jest ustalenie, czy czytelniczka została skierowana na studia przez pracodawcę, czy podjęła je samodzielnie - za zgodą pracodawcy, bądź bez jego zgody. Wskazać bowiem należy, iż w sytuacji, gdy decyzja o podnoszeniu kwalifikacji zawodowych zostaje podjęta samodzielnie przez pracownika, przepisy Kodeksu pracy nie nakładają na pracodawcę żadnych obowiązków w omawianym zakresie, w szczególności dostosowania grafiku pracy do potrzeb studiującego lub uczącego się pracownika, udzielenia dodatkowego urlopu celem przygotowania do egzaminów czy też wyłączenia pracy w godzinach nocnych.
Ewentualna interpretacja powołanego przepisu może prowadzić co najwyżej do stwierdzenia, iż podnoszący kwalifikacje pracownik
może się domagać od pracodawcy co najwyżej zmiany rozkładu czasu pracy, przyznania dodatkowych dni wolnych, nieobciążania go obowiązkiem pracy w godzinach nadliczbowych itp., co nie jest równoznaczne z tym, że pracodawca będzie musiał spełnić prośbę pracownika. Zgodnie bowiem z treścią art. 1036 Kodeksu pracy, pracownik, który zdobywa lub uzupełnia swoją wiedzę bez zgody lub skierowania od pracodawcy, może ubiegać się o zwolnienie z całości lub części dnia pracy, niemniej bez zachowania prawa do wynagrodzenia oraz o urlop bezpłatny. Obowiązujące przepisy prawa nie przewidują, w jakim zakresie pracodawca ma udzielić urlopu bezpłatnego czy zwolnić pracownika uzupełniającego wiedzę z części dnia pracy. Wskazane kwestie powinny być ustalone w pisemnym porozumieniu pracownika z pracodawcą.
tak, miałem elastyczny grafik i dni wolne na naukę
21%
miałem elastyczny grafik, ale na tym kończyła się pomoc
20%
nie, mojego pracodawcy nie interesowały moje studia
41%
nie łączyłem pracy ze studiami
18%
Nie bez znaczenia dla omawianej sytuacji pozostaje ewentualne pozyskanie zgody pracodawcy na podjęcie studiów (a nawet kursów doszkalających czy nauki w szkole policealnej) w przypadku, gdy pracownik wprawdzie nie otrzymał skierowania od pracodawcy celem kontynuacji nauki bądź podniesienia kwalifikacji zawodowych, niemniej pracodawca wyraził zgodę na podjęcie czy kontynuowanie przez niego nauki. Zgodnie bowiem z treścią art. 1031 § 1 Kodeksu pracy,
przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. We wskazanych przypadkach, podnoszący kwalifikacje pracownik będzie mógł korzystać z dodatkowych praw, przewidzianych w przepisach Kodeksu pracy. Zgodnie z treścią art. 1031 § 2 Kodeksu pracy, pracownikowi podnoszącemu kwalifikacje zawodowe przysługują: urlop szkoleniowy oraz zwolnienie z całości lub części dnia pracy, na czas niezbędny, by punktualnie przybyć na obowiązkowe zajęcia oraz na czas ich trwania. Na uwagę zasługuje fakt, że w obu przypadkach pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.
Wskazać jednak należy, że pojęcie "wyrażenie zgody", o którym mowa wcześniej, może nastręczyć pracownikowi kolejnych trudności. Wedle przyjętej praktyki,
o zgodzie pracodawcy na podnoszenie przez pracownika kwalifikacji zawodowych mówimy wyłącznie wtedy, gdy zostanie ona wyrażona w sposób formalny, wyraźny i jednoznaczny. W sytuacji natomiast, gdy zgoda pracodawcy bardziej przypomina brak protestu czy przeciwwskazań z jego strony, nie możemy mówić o wyrażeniu zgody przez pracodawcę na podnoszenie przez pracownika kwalifikacji zawodowych w sposób przewidziany w Kodeksie pracy i w takiej sytuacji pracownikowi nie będą przysługiwać uprawnienia wynikające z przepisów Kodeksu pracy.
Ponadto, podkreślenia wymaga, iż urlop szkoleniowy wynosi 6 dni dla pracownika przystępującego odpowiednio do egzaminów eksternistycznych, maturalnego, potwierdzającego kwalifikacje zawodowe, 21 dni w ostatnim roku studiów - na przygotowanie pracy dyplomowej oraz przygotowanie się i przystąpienie do egzaminu dyplomowego. Na marginesie dodać należy, iż urlopu szkoleniowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy.
Dodatkowo pracodawca może, lecz nie musi, przyznać zatrudnionemu pracownikowi, który został skierowany celem kontynuacji nauki lub podnoszenia kwalifikacji, dodatkowe świadczenia (np. opłacić czesne, zakupić podręczniki, pokryć koszty przejazdów i zakwaterowania). Zwykle zakres świadczeń przyznanych pracownikowi ustalany jest w dodatkowej umowie, zawartej pomiędzy pracodawcą a pracownikiem, przy czym zawarcie takiej umowy jest konieczne w sytuacji, gdy pracodawca zamierza w zamian za przyznane pracownikowi świadczenia zobowiązać go do kontynuacji stosunku pracy po zakończeniu nauki.
Podsumowując, wprawdzie przepisy Kodeksu pracy nakazują pracodawcy ułatwiać pracownikom podnoszenie kwalifikacji zawodowych, niemniej w sytuacji, gdy ma się to odbywać bez wyraźnej zgody pracodawcy, pracownik nie może korzystać z żadnych przywilejów, zaś pracodawca nie ma obowiązku udzielić takiemu pracownikowi nawet bezpłatnego urlopu, zwłaszcza jeżeli miałoby to negatywnie wpłynąć na organizację pracy w zakładzie pracy u danego pracodawcy.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
