• Kino
  • Mapa
  • Ogłoszenia
  • Forum
  • Komunikacja
  • Raport

Zakaz konkurencji w umowie o pracę

30 października 2014 (artykuł sprzed 9 lat) 
Pracownik ma obowiązek przestrzegania postanowień umowy lojalnościowej. Pracownik ma obowiązek przestrzegania postanowień umowy lojalnościowej.

Pracodawca, który podpisał z pracownikiem umowę lojalnościową, zobowiązany jest do wypłacania odszkodowania po ustaniu stosunku pracy, które wynosi co najmniej 25 proc. miesięcznego wynagrodzenia. Jeśli jednak odszkodowanie nie będzie wypłacane, możesz ubiegać się o wypłacanie odsetek lub odstąpić od umowy z pracodawcą.



Zostałem zatrudniony na pół etatu w ramach umowy o pracę w pewnej firmie, pracując jednocześnie w innym przedsiębiorstwie, również na połowę etatu i umowę o pracę. Obie firmy prowadzą zbliżoną działalność gospodarczą. Druga z podpisanych przeze mnie umów zawierała klauzulę o zakazie konkurencji, z której wynika, że nie podejmę żadnej innej pracy w konkurencyjnej firmie w czasie trwania umowy. Czy jestem narażony na jakąś odpowiedzialność w przypadku gdy poprzedni stosunek pracy był zawarty przed podpisaniem omawianej umowy? Z drugiej strony, czy pracodawca jest zobowiązany zrekompensować mi podpisanie umowy lojalnościowej? Jeżeli tak, jak powinienem dochodzić swoich praw? Czy sytuacja byłaby taka sama w przypadku podpisania umowy cywilnoprawnej - pyta nasz czytelnik.

Na pytanie odpowiada Katarzyna Ludwichowska, radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych i Adwokatów Koprowski Gąsior Gierzyńska Ludwichowska.
Katarzyna Ludwichowska, radca prawny Katarzyna Ludwichowska, radca prawny

Polskiemu i europejskiemu prawu pracy przyświeca zasada wolności pracy. Oznacza to, że każdemu pracownikowi przysługuje swoboda w podejmowaniu dodatkowego zatrudnienia oraz swoboda w dysponowaniu swoim czasem wolnym. Pracownik może zatem podjąć więcej niż jedno zatrudnienie pod warunkiem, że nie będzie to kolidować z jego obowiązkami pracowniczymi wynikającymi z pierwszego zatrudnienia. Istnieje jednak prawnie dopuszczalna możliwość ograniczenia tej swobody, poprzez wprowadzenie umownego zakazu konkurencji w zatrudnieniu. W związku z tym należy przybliżyć kilka ogólnych zasad dotyczących zakazu konkurencji w zatrudnieniu.

Pracodawca w drodze odrębnej umowy sporządzonej w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności może nałożyć na pracownika obowiązek powstrzymywania się od podejmowania działalności konkurencyjnej. Nałożenie takiego obowiązku dotyczy pracowników, mających dostęp do szczególnie ważnych informacji, których ujawnienie mogłoby narazić pracodawcę na szkodę. Obowiązek powstrzymywania się od prowadzenia działalności konkurencyjnej może zostać nałożony zarówno na czas obowiązywania umowy o pracę, jak również na określony okres po jej ustaniu.

Przestrzeganie przez pracownika umowy zakazu konkurencji w trakcie trwania stosunku pracy, stanowi jeden z wielu podstawowych obowiązków pracowniczych. W wyniku naruszenia tego obowiązku pracownik może zostać pociągnięty do odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie przepisów Kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej pracownika. W praktyce oznacza to, że w przypadku nieumyślnego naruszenia zakazu konkurencji przez pracownika, jego odpowiedzialność z tego tytułu jest ograniczona do wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Z kolei w przypadku naruszenia przez pracownika zakazu konkurencji w trakcie zatrudnienia umyślnie lub naruszenia zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, ponosi on pełną odpowiedzialność z tego tytułu. Oznacza to, że pracownik będzie zobowiązany do naprawy szkody wyrządzonej pracodawcy w związku z naruszeniem zakazu konkurencji, zwrotu otrzymanego od pracodawcy odszkodowania, które wypłaca się w przypadku zastrzeżenia zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy. W przypadku umów zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy można także zastrzec obowiązek zapłaty kary umownej za naruszenie zasad lojalnościowych.

Czy uważasz, że pracodawcy powinni mieć prawo żądać podpisania umowy lojalnościowej?


W przypadku nałożenia na pracownika obowiązku przestrzegania zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy, pracodawca jest zobowiązany do zapłaty pracownikowi odszkodowania w wysokości co najmniej 25% wynagrodzenia otrzymywanego przez pracownika przed ustaniem stosunku pracy przez okres odpowiadający okresowi obowiązywania zakazu konkurencji. W wyroku z dnia 10 października 2003 r. I PK 528/02 Sąd Najwyższy wskazał, że zwlekanie pracodawcy z wypłatą odszkodowania nie stanowi jeszcze o zwolnieniu z obowiązku przestrzegania zakazu konkurencji. Z pewnością jednak uprawnia pracownika do naliczenia odsetek ustawowych za opóźnienie w zapłacie, a nawet do odstąpienia od umowy. Idąc dalej, J. Czerniak - Swędzioł w glosie (PiZS 2005/6/37) do cytowanego wyroku Sądu Najwyższego podniósł, że "w sytuacji kiedy pracodawca nie wywiązuje się w ogóle z obowiązku zapłaty odszkodowania pracownik z mocy ustawy przestaje być zobowiązany do powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej."
Nie ma natomiast ustawowego obowiązku wypłacania odszkodowania z tytułu ustanowienia zakazu konkurencji w trakcie trwania umowy o pracę. Jednak zgodnie z zasadą swobody umów, nie ma też przeszkód aby strony dobrowolnie, z własnej woli w umowie ustanowiły takie odszkodowanie i sposób wypłaty. Z przedstawionych regulacji wynika również, że umowa o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy musi zawsze zawierać czasokres, na jaki zakaz został ustalony. Zaleca się również terytorialne zdefiniowanie zakresu obowiązywania zakazu konkurencji.

Przechodząc zatem do pytań czytelnika należy przede wszystkim sprawdzić, czy czytelnik przy podejmowaniu zatrudnienia poinformował pracodawcę lojalnie o tym, że wykonuje już pracę na rzecz jego "konkurenta". Wydaje się, że jeżeli pracodawca w chwili zatrudniania pracownika miał pełną świadomość tego, że pracownik pozostaje już w stosunku zatrudnienia z innym podmiotem prowadzącym działalność konkurencyjną wobec jego działalności i godził się z tym faktem zatrudniając pracownika, można uznać, że umowa zakazu konkurencji została zawarta na przyszłość. Jeżeli jednak pracodawca został wprowadzony w błąd przez pracownika co do jego aktualnej sytuacji zawodowej, a pracownik zataił przed pracodawcą fakt pozostawania już w zatrudnieniu u "konkurenta" wówczas czytelnik realnie naraża się na wyżej opisywane skutki naruszenia zakazu konkurencji w trakcie zatrudnienia. Tym bardziej, że często w umowach zakazu konkurencji wprowadza się sformułowania o tym, że dotyczą one nie tylko podejmowania zatrudnienia, ale także pozostawania w zatrudnieniu, czy też wykonywania pracy na rzecz podmiotu prowadzącego działalność konkurencyjną wobec pracodawcy.

Odpowiadając na pytanie czytelnika czy pracodawca jest zobowiązany zrekompensować zawarcie umowy lojalnościowej, należy wskazać, odwołując się do wyżej przedstawionych zasad, iż w przypadku umowy zakazu konkurencji zawartej na czas zatrudnienia, pracodawca nie ma takiego obowiązku ustawowego. Obowiązek zapłaty odszkodowania dotyczy umów zakazu konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

W przypadku gdyby czytelnik był związany z pracodawcą faktycznie umową cywilnoprawną, a nie umową o pracę, wówczas nie znalazłyby w ogóle zastosowania postanowienia art. 101(1) - 101(4) Kodeksu pracy wprowadzające prawne ramy zakazu konkurencji w zatrudnieniu. Przepisy te, wbrew pozorom, zmierzają do ochrony praw pracowników, narzucając pracodawcom pewne ramy regulacji np. poprzez narzucenie tego, że zakaz konkurencji może dotyczyć tylko pracowników mających dostęp do szczególnie ważnych informacji; że zakaz konkurencji może dotyczyć tylko sytuacji wykonywania pracy na rzecz podmiotów pozostających w rzeczywistej konkurencji z pracodawcą; poprzez zagwarantowanie minimalnej wysokości odszkodowania przy zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy; poprzez złagodzenie odpowiedzialności pracownika w przypadku nieumyślnego naruszenia zakazu konkurencji w trakcie zatrudnienia. Natomiast w przypadku umów cywilnoprawnych kształt klauzul zakazu konkurencji jest wynikiem w dużej mierze zdolności negocjacyjnej i pozycji ekonomicznej stron umowy. Umowa zakazu konkurencji zawarta w ramach świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej może przewidywać pełen zakres odpowiedzialności, dodatkowe kary umowne, może pomijać rekompensaty za przestrzeganie zasad lojalnościowych, niezależnie czy dotyczy to zakazu konkurencji w trakcie świadczenia pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej, czy też już po jej ustaniu. W tym zakresie znajdują bowiem zastosowanie ogólne przepisu Kodeksu cywilnego o odpowiedzialności kontraktowej.
Kancelaria Prawnicza Koprowski, Gąsior, Gierzyńska & Partnerzy s.c.

Miejsca

Opinie (9)

  • Polak cwaniak każdy to wie (2)

    Kombinuje, zamiast uczciwie pracować za godziwe pieniądze

    • 5 18

    • Marsz do gimnazjum!

      • 10 2

    • najpierw trzeba mu płacić te "godziwe pieniądze", a nie jak najmniej się da

      • 5 0

  • (3)

    Wszystko rozchodzi się o pieniądze, jeśli stanowisko jest dyrektorskie/menadżerskie za kilkanaście koła na miesiąc lub więcej to zrozumiałe, na stanowisku za 2 koła to raczej żałosne i bardzo polskie.

    • 37 0

    • (1)

      Co to jest te "kilkanaście koła" :) Na waciki chyba

      • 3 4

      • Kilkanście koła to obrazowo pisząc to jakieś 5-6 twoich glofów 3.

        • 13 0

    • rozchodzą się to drogi albo nogi, jak o coś to "chodzi"

      • 0 1

  • "swoboda w dysponowaniu swoim czasem wolnym"

    Przecież obowiązuje elastyczny czas pracy, o jakiej swobodzie mowa ?

    • 4 0

  • "Pracodawca w drodze odrębnej umowy sporządzonej w formie pisemnej pod rygorem jej nieważności może nałożyć na pracownika obowiązek powstrzymywania się od podejmowania działalności konkurencyjnej. Nałożenie takiego obowiązku dotyczy pracowników, mających dostęp do SZCZEGOLNIE WAŻNYCH INFORMACJI, KTÓRYCH UJAWNIENIE MOGŁOBY NARAZIĆ PRACODAWCĘ NA SZKODY"
    Czyli jeśli pracownik nie posada takich informacji to pracodawca może związać pracownika umową lojalnościową ? Jak stwierdzić które informacje posiadane przez pracownika mogą zaszkodzić pracodawcy ??

    • 0 0

alert Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii.

Pracodawcy w Trójmieście

Forum

Najczęściej czytane