Często zdarza się, że kiedy dzieci chorują, opiekę nad nimi przejmują dziadkowie. Zazwyczaj jednak są już oni na emeryturze, dzięki czemu mają więcej czasu, żeby odciążyć rodziców. Co w przypadku, gdy dziadkowie są aktywni zawodowo? Czy mogą skorzystać z zasiłku opiekuńczego na opiekę nad wnukami?
Porady prawne w serwisie Praca
Zgodnie z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa zasiłek opiekuńczy przysługuje ubezpieczonemu zwolnionemu od wykonywania pracy z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad:
1.dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat w przypadku:
a)
nieprzewidzianego zamknięcia żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których dziecko uczęszcza, a także w przypadku choroby niani, z którą rodzice mają zawartą umowę uaktywniającą lub dziennego opiekuna sprawujących opiekę nad dzieckiem,
b)
porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
c)
pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
2. chorym dzieckiem w wieku do ukończenia 14 lat;
3. chorym dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat;
4. dzieckiem legitymującym się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osobie w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji do ukończenia 18 lat w przypadku:
a) porodu lub choroby małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, jeżeli poród lub choroba uniemożliwia temu małżonkowi lub rodzicowi sprawowanie opieki,
b) pobytu małżonka ubezpieczonego lub rodzica dziecka, stale opiekujących się dzieckiem, w szpitalu albo innym zakładzie leczniczym podmiotu leczniczego wykonującego działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne;
Jakie dodatki na dziecko przysługują w 2024 roku?
tak, to było duże wsparcie
42%
tak, ale sporadycznie
27%
nie, nie mieliśmy takiego wsparcia
31%
Przepisy doprecyzowują jednak, że za
dzieci, o jakich mowa w powyższych punktach, uważa się dzieci własne ubezpieczonego lub jego małżonka oraz dzieci przysposobione, a także dzieci przyjęte na wychowanie i utrzymanie.
5. innym chorym członkiem rodziny, przy czym w tym zakresie przepis definiuje, że za członków rodziny uważa się małżonka, rodziców, rodzica dziecka, ojczyma, macochę, teściów, dziadków,
wnuki, rodzeństwo oraz dzieci w wieku powyżej 14 lat -
jeżeli pozostają we wspólnym gospodarstwie domowym z ubezpieczonym w okresie sprawowania opieki (art. 32 ust. 1 pkt 3 oraz ust. 2 ww. ustawy).
Z powyższego wynika zatem, że
babcia może pobierać zasiłek opiekuńczy z tytułu opieki nad chorym wnukiem (jako innym członkiem rodziny - w rozumieniu ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa) - pod warunkiem jednak, że wnuk pozostaje z nią w okresie sprawowania opieki we wspólnym gospodarstwie domowym.
Powyższe
nie oznacza zatem przymusu wspólnego zamieszkiwania przed chorobą czy po chorobie podopiecznego. Wystarczające jest, aby wspólne gospodarstwo prowadzone było jedynie w czasie niedyspozycji. Potwierdza to wprost Zakład Ubezpieczeń Społecznych w swoim Komentarzu z kwietnia 2022 r. (pkt 251) do ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (dostępny na stronie internetowej ZUS), gdzie wskazano, że: "Warunek pozostawania we wspólnym gospodarstwie domowym wymagany przy ustalaniu prawa do zasiłku opiekuńczego z tytułu sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku powyżej 14 lat, w tym niepełnosprawnym dzieckiem do ukończenia 18 lat, lub innym chorym członkiem rodziny uważa się za spełniony także wówczas, gdy ubezpieczony pozostaje we wspólnym gospodarstwie domowym z chorym tylko przez okres choroby".
Trzeba jednak pamiętać, że
zasiłek opiekuńczy nie będzie przysługiwał, gdy w gospodarstwie domowym są inni członkowie rodziny, mogący zapewnić opiekę chorej osobie (np. zdrowy, niepracujący małżonek ubezpieczonego - dziadek chorych dzieci).
Pracownik, wnioskując o zasiłek opiekuńczy, wypełnia formularz Z-15B, w którym m.in. składa oświadczenie w przedmiocie pozostawania we wspólnym gospodarstwie z chorym członkiem rodziny w okresie sprawowania opieki.
W opisanej przez czytelniczkę sytuacji uznać zatem należy, że jeśli wnuki zamieszkały z babcią na czas swojej choroby i babcia sprawuje nad nimi opiekę (a jednocześnie w gospodarstwie domowym nie ma innej osoby mogącej zaopiekować się dziećmi) -
czytelniczce przysługuje zasiłek opiekuńczy, jeśli oczywiście w danym roku nie został przekroczony limit okresu zasiłkowego w danym roku kalendarzowym (w przypadku opieki nad innymi członkami rodziny - limit ten wynosi 14 dni).
Pracodawca nie może przy tym nie przyjąć zwolnienia lekarskiego przedłożonego przez pracownika. Natomiast należy pamiętać, że pracodawcy, będący płatnikiem składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych, są uprawnieni do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem oraz są upoważnieni do formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich. Pozostali pracodawcy mogą zawiadomić o swoich wątpliwościach Zakład Ubezpieczeń Społecznych, który wówczas może przeprowadzić stosowną kontrolę.
Kontrola formalna zaświadczeń lekarskich polega na sprawdzeniu, czy zaświadczenie nie zostało sfałszowane oraz czy zostało ono wydane zgodnie z przepisami w sprawie zasad i trybu wystawiania zaświadczeń lekarskich. W razie podejrzenia sfałszowania zaświadczenia pracodawca zwraca się do lekarza o wyjaśnienie sprawy, natomiast w razie podejrzenia naruszenia przepisów dot. wystawiania takich zaświadczeń - pracodawca występuje do terenowej jednostki organizacyjnej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Natomiast
kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego przez osoby sprawujące opiekę nad chorymi dziećmi czy innymi członkami rodziny polega na ustaleniu, czy ubezpieczony nie wykonuje podczas zwolnienia pracy zarobkowej, czy nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy niezgodnie z jego celem, jak również czy poza ubezpieczonym nie ma innych członków rodziny pozostających we wspólnym gospodarstwie domowym, mogących zapewnić opiekę choremu (nie dotyczy to jednak sprawowania opieki nad chorym dzieckiem w wieku do 2 lat).
Szczegółowo kwestie związane z kontrolą wykonywaną przez pracodawcę reguluje rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich.
Innymi słowy
pracodawca nie może nie przyjąć zwolnienia lekarskiego, natomiast w razie wątpliwości co do prawidłowości zwolnienia lekarskiego albo co do jego właściwego wykorzystania przez pracownika ma prawo podjąć kroki zmierzające do przeprowadzenia stosownej kontroli.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
