Przepisy nie podają jednoznacznie, jaki powinien być czas wypowiedzenia przy umowie zleceniu. Każdy przypadek należy analizować osobno, biorąc pod uwagę zakres umowy i okres jej obowiązywania.
Mam pytanie odnośnie okresu wypowiedzenia umowy zlecenia. Czy na tego typu umowie może być okres wypowiedzenia? Wyczytałem w internecie, iż jest to niezgodne z Kodeksem pracy, jednak umowa zlecenie to umowa cywilnoprawna, więc teoretycznie może być w niej zawarty okres wypowiedzenia. Co się dzieje jeśli pracownik lub pracodawca nie będzie go przestrzegał? Jakie mogą być konsekwencje w teorii, a jakie w praktyce? Co jednak w sytuacji, gdy umowa zlecenie ma znamiona umowy o pracę, czyli stałe miesięczne wynagrodzenie, ustalone godziny, ustalone miejsce czasu pracy oraz gdy została podpisana na długi okres czasu? - pyta nasz czytelnik.
Na pytanie odpowiada Marcin Janicki z Kancelarii BMJ Białobrzeska Miśkowiec Janicki Kancelarie Radców Prawnych.
Przede wszystkim należy wskazać, że
przepisy prawa pracy zabraniają zastępowania umowy o pracę umowami cywilnoprawnymi - art. 22 § 1(2) Kodeksu pracy, a pomimo tego pracodawcy często zastępują umowę o pracę tzw. umową śmieciową tj. umową zlecenia lub umową o dzieło. Wynika to z różnych przesłanek, a ma na celu przede wszystkim uproszczenie stosunku prawnego łączącego pracodawcę z wykonującym określone prace oraz ograniczenie kosztów pracy.
teraz nie, ale wcześniej pracowałe(a)m na podstawie umowy zlecenia
33%
od zawsze pracuję na umowę o pracę
25%
tak, jestem zatrudniony na umowę zlecenie
42%
Ryzyko związane z uznaniem przez odpowiedni organ (sąd powszechny, właściwy inspektor pracy) umowy cywilnoprawnej (umowy zlecenia i o dzieło) za umowę o pracę wcale nie jest znikome. Poza sądem powszechnym, właściwy inspektor pracy posiada szereg uprawnień mających zmobilizować pracodawcę do przestrzegania prawa, np. wydanie decyzji nakazującej usunięcie naruszeń prawa lub wniesienie powództwa o ustalenie istnienia stosunku pracy. Niezależnie od tego właściwy inspektor pracy może nałożyć na pracodawcę grzywnę w postaci mandatu karnego w wysokości od 1000 do 30000 zł.
Wracając jednak do przedmiotu analizy, należy stwierdzić, że ustalenie długości okresu wypowiedzenia umowy zlecenia mieści się w granicach swobody umów określoną w art. 353(1) Kodeksu cywilnego, co oznacza w szczególności przyzwolenie na takie ułożenie stosunku prawnego, aby nie sprzeciwiało się to zasadom współżycia społecznego i przepisom prawa.
Wpisanie nadmiernie wydłużonego okresu wypowiedzenia, np. 12-miesięcznego, może zostać uznane za naruszające zasady współżycia społecznego, a co za tym idzie, za nieważne. Wymaga to jednak wytoczenia powództwa sądowego o ustalenie nieważności nadmiernie wydłużonego okresu wypowiedzenia w trybie art. 189 kpc, co jest jednak procesem długotrwałym.
Nie ma jednak stałej granicy po przekroczeniu której należy uznać okres wypowiedzenia za nadmiernie wydłużony i każdy przypadek należy analizować osobno, biorąc pod uwagę zakres umowy i okres jej obowiązywania. Dodatkowo należy rozważyć konsekwencje, jakie może ponieść kontrahent, który nie zastosuje się do okresu wypowiedzenia i wcześniej rozwiąże umowę zlecenia. W takim przypadku zleceniobiorca
może zostać zobowiązany do naprawienia szkody, jaką poniósł zleceniodawca w wyniku naruszenia postanowień o wypowiedzeniu. Szkodą będą przede wszystkim wydatki poniesione przez dającego zlecenie na zrealizowanie zleconej czynności lub poniesione przez niego straty i korzyści nieuzyskane wskutek niedokonania zleconej czynności.