Prawa autorskie w zatrudnieniu

Katarzyna Ludwichowska

3 stycznia 2012 (artykuł sprzed 12 lat)

Opinie (26)

Najnowszy artykuł na ten temat Czy nowy pracodawca może mi skrócić urlop?

Przedmiotem prawa autorskiego jest każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości, przeznaczenia i sposobu wyrażenia (utwór).

Prawa autorskie w zatrudnieniu to zagadnienie istotne dla architektów, programistów, informatyków, designerów, rzemieślników oraz wielu innych grup zawodowych, których codzienna praca polega na twórczym myśleniu, wymagającym innowacyjności i pomysłowości. Jakie prawa do danego dzieła mają pracodawca i pracownik, który stworzył utwór w czasie wykonywania pracy w ramach zatrudnienia?

Przez prawa autorskie do utworu należy rozumieć tzw. autorskie prawa majątkowe oraz autorskie prawa osobiste.

Do autorskich praw majątkowych należą:

1.prawo do korzystania z utworu
2.prawo do rozporządzania utworem na wszystkich polach eksploatacji
3.prawo do wynagrodzenia za korzystanie z utworu

Do autorskich praw osobistych należą w szczególności:

1.prawo do autorstwa utworu
2.prawo do oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem, albo do udostępniania go anonimowo
3.nienaruszalność treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania
4.prawo do decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności
5.nadzór nad sposobem korzystania z utworu.

Zgodnie z treścią art. 12 Prawa autorskiego jeżeli ustawa lub umowa o pracę nie stanowią inaczej, pracodawca, którego pracownik stworzył utwór w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, nabywa z chwilą przyjęcia utworu, majątkowe prawa autorskie w granicach wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron.

Z przedstawionych przepisów prawa wynikają następujące zasady: po pierwsze, pracodawca może być uprawniony tylko z tytułu autorskich praw majątkowych, ponieważ tylko one są zbywalne. Natomiast twórca utworu - pracownik, niezależnie od zakresu jego obowiązków pracowniczych, zawsze jest uprawniony z tytułu autorskich praw osobistych, które są niezbywalne.

Po drugie, jeżeli wykonywanie obowiązków ze stosunku pracy ma polegać na działalności twórczej pracownika, od woli stron zależy do kogo należeć będą autorskie prawa majątkowe. Nieokreślenie w umowie o pracę własności tych praw powoduje, że w granicach wynikających z umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron autorskie prawa majątkowe do tych utworów nabywa pracodawca z chwilą ich przyjęcia.

Po trzecie, należy wskazać, iż pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe tylko do utworu o charakterze pracowniczym. Przez utwór o charakterze pracowniczym należy rozumieć utwór wykonany/stworzony na skutek realizacji przez pracownika jego obowiązków służbowych w ramach stosunku pracy. W umowie o pracę można określić obowiązki pracownika w odniesieniu do twórczości autorskiej danego pracownika. Jednak nie jest to konieczne, a w sytuacji braku takich regulacji w umowie o pracę charakter pracowniczy utworu będzie badany pod kątem obowiązków pracowniczych wynikających z celu umowy o pracę i zgodnego zamiaru stron, zwyczajów przyjętych w zakładzie pracy co do sposobu wydania poleceń pracownikom, regulaminów i innych wewnątrzzakładowych zasad. Nie jest wystarczającą podstawą do stwierdzenia "pracowniczego charakteru utworu" posłużenie się w procesie twórczym urządzeniami lub materiałami należącymi do zakładu pracy, przygotowywanie utworu w czasie pracy twórcy, sfinansowanie pracy twórczej przez zakład pracy, lub udział w procesie twórczym innych osób zatrudnionych w tym zakładzie, tolerowanie przez twórcę faktu eksploatowania bez porozumienia z nim, utworu przez zakład pracy.

Po czwarte, pracodawca nabywa autorskie prawa majątkowe do utworu o charakterze pracowniczym z chwilą przyjęcia utworu. Do przyjęcia utworu przez pracodawcę dochodzi poprzez złożenie stosownego oświadczenia akceptującego utwór, lub z upływem 6 miesięcy od daty dostarczenia utworu przez twórcę - pracownika, jeżeli pracodawca nie zgłosił w tym terminie zastrzeżeń co do tego utworu.

Kończąc, należy podkreślić, że co do zasady wynagrodzenie za pracę stanowi równocześnie także wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych lub zezwolenie na korzystanie z utworu w zakresie objętym umową. W umowie o pracę oczywiście można przewidzieć dodatkowe wynagrodzenie z tytułu przeniesienia autorskich praw majątkowych.

Masz wątpliwości, czy Twój pracodawca postępuje zgodnie z Kodeksem Pracy? Na Twoje pytania związane z prawem pracy, z przyjemnością odpowiedzą nasi eksperci z kancelarii prawnych. Skorzystaj z naszego formularza!

Kancelaria Prawnicza Koprowski, Gąsior, Gierzyńska & Partnerzy s.c.

Katarzyna Ludwichowska

Opinie (26)

Sortowanie
- Od najnowszych
- Od najstarszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-01-03 13:35

NP. W INTERNECIE 99,9 PROCENT FOTEK JEST OBJETYCH PRAWAMI AUTORSKIMI !

I NIE WOLNO ICH BEZKARNIE POBIERAC I ROZPOWSZECHNIAC W MEDIACH BEZ WYKUPU LUB ZGODY AUTORA ! to taki najprostszy przyklad bo wielu mysli ze sobie mozna wszystko sciagnac , przetwarzac i dale rozpowszechniac ''juz jako swoje '' a to moze byc zlamanie prawa jezeli nie wykupilismy prawa do danego ''np. obrazka z sieci ''.

got
12 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

I NIE WOLNO ICH BEZKARNIE POBIERAC I ROZPOWSZECHNIAC W MEDIACH BEZ WYKUPU LUB ZGODY AUTORA ! to taki najprostszy przyklad bo wielu mysli ze sobie mozna wszystko sciagnac , przetwarzac i dale rozpowszechniac ''juz jako swoje '' a to moze byc zlamanie prawa jezeli nie wykupilismy prawa do danego ''np. obrazka z sieci ''.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-01-03 11:28

no nie do końca (2)

jako przedsiębiorca zatrudniający wykupujesz czas pracy architekta,... a w nicm przeniesienie praw autorskich na pracodawce. Ja podpisując unowę wnoszę zasze stosowną klauzule a przeniesieniu praw autorskich i oświadczenie autora, że zrzeka się ich na moją rzecz. W innym wypadku nich szuka innego pracodawcy.

Bezstronny
12 lat
- 9 7
Twoja opinia

Zmień treść

jako przedsiębiorca zatrudniający wykupujesz czas pracy architekta,... a w nicm przeniesienie praw autorskich na pracodawce. Ja podpisując unowę wnoszę zasze stosowną klauzule a przeniesieniu praw autorskich i oświadczenie autora, że zrzeka się ich na moją rzecz. W innym wypadku nich szuka innego pracodawcy.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-01-03 11:39
  
  ale chyba placisz za kazde przeniesienie praw autorskich ? (1)
  
  Na calym swiecie sa takie klauzule ale za kazde przeniesienie takich praw sie placi uzgodniona sume. Uczciwe jest placenie za kazdy pomysl i wtedy po uzgodnieniu autor przenosi prawa i to jest powiedzmy ok . Bo dziwną by bylo praktyka i powiedzmy zlodziejską gdyby szef za free przejmowal takie prawa tylko dlatego ze kogos zatrudnia.
  
  iii
  12 lat
  - 2 1
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Na calym swiecie sa takie klauzule ale za kazde przeniesienie takich praw sie placi uzgodniona sume. Uczciwe jest placenie za kazdy pomysl i wtedy po uzgodnieniu autor przenosi prawa i to jest powiedzmy ok . Bo dziwną by bylo praktyka i powiedzmy zlodziejską gdyby szef za free przejmowal takie prawa tylko dlatego ze kogos zatrudnia.
  Regulamin dodawania opinii
  - Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
    2012-01-03 13:01
    
    to zalezy
    
    ile wkładamy inwencji własnej, a ile jest zaczerpniętych z fachowej literatury? Przy np.umowach o dzieło jest to standardem, że wymagana jest pewnego rodzaju inowacyjność. Gdy mam wątpliwości konsultuje się z rzeczoznawcą.
    Kiedyś sam zasiadałem w tzw. Komisji Racjonalizatorskiej do obowiązku której należała wstepna ocena "innowacyjnego rozwiązania", a następnie zgłoszenia go do Urzędu Patętowego czy innego np. jako wzoru użytowego. Ja też mam zarejestrowanych kilka wzorów a i współny patent. A widać było warto ruszać głową, bo dzięki temu zwiedziłem wazniejsze firmy świata i poznałem na ile było to możliwe ich technologie Know-how. Gdzie przede wszystim interesował mnie transfer technologii tj.wszelkie działania związane z wdrażaniem osiągnięć nauki w gospodarce, a także obrót patentami i licencjami, ochronę lub jej obejściem -własności intelektualnej. Dziś mnie bardziej interesuje innowacyjność w kulturze, sztuce, sporcie czy rekreacji.
    
    Bezstronny
    12 lat
    
    3 0
    
    Twoja opinia
    
    Zmień treść
    
    ile wkładamy inwencji własnej, a ile jest zaczerpniętych z fachowej literatury? Przy np.umowach o dzieło jest to standardem, że wymagana jest pewnego rodzaju inowacyjność. Gdy mam wątpliwości konsultuje się z rzeczoznawcą. Kiedyś sam zasiadałem w tzw. Komisji Racjonalizatorskiej do obowiązku której należała wstepna ocena "innowacyjnego rozwiązania", a następnie zgłoszenia go do Urzędu Patętowego czy innego np. jako wzoru użytowego. Ja też mam zarejestrowanych kilka wzorów a i współny patent. A widać było warto ruszać głową, bo dzięki temu zwiedziłem wazniejsze firmy świata i poznałem na ile było to możliwe ich technologie Know-how. Gdzie przede wszystim interesował mnie transfer technologii tj.wszelkie działania związane z wdrażaniem osiągnięć nauki w gospodarce, a także obrót patentami i licencjami, ochronę lub jej obejściem -własności intelektualnej. Dziś mnie bardziej interesuje innowacyjność w kulturze, sztuce, sporcie czy rekreacji.
    Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-01-03 12:14

WYKLADNIA JEST PROSTA ! PRAWO AUTORSKIE A WIEC NALEZACE DO AUTORA ..... TO " PRODUKT" ZA KTORY NALEZY ZWYCZAJNIE ZAPLACIC

SKORO CHCE SIE GO POSIADAC ! Pracodawcy i wszyscy tylko udaja ze nie wiedza o co chodzi w ''prawie autorskim''. Przykladem moze byc kazda firma w ktorej .... od pracownika pracodawca chce przejac za darmo '' prawo autorskie '' ale ten sam pracodawca pozniej chce za dany produkt otrzymac pieniadze ! ... wiec kazdy wie doskonale o co chodzi tylko udaja ze nie wiedza.

,,,,,,
12 lat
- 1 0
Twoja opinia

Zmień treść

SKORO CHCE SIE GO POSIADAC ! Pracodawcy i wszyscy tylko udaja ze nie wiedza o co chodzi w ''prawie autorskim''. Przykladem moze byc kazda firma w ktorej .... od pracownika pracodawca chce przejac za darmo '' prawo autorskie '' ale ten sam pracodawca pozniej chce za dany produkt otrzymac pieniadze ! ... wiec kazdy wie doskonale o co chodzi tylko udaja ze nie wiedza.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2012-01-03 10:28

(1)

:) fajnie tylko co sie miesci w słowie "utwór" bo co jesli pracwnik wymysli i stworzy narządzie do zarządzania firmą, które pozwala ulepszyć zarządzanie oraz kreatywności pracownikó. Takie rozwiązanie zostanie wdrozone w firmie a nie jest objęte umowa o pracę - co z przynależnościa rozwiązania - jest własnościa pracownika? Firma korzysta z rozwiązania i wdraża je.

12 lat
- 8 3
Twoja opinia

Zmień treść

:) fajnie tylko co sie miesci w słowie "utwór" bo co jesli pracwnik wymysli i stworzy narządzie do zarządzania firmą, które pozwala ulepszyć zarządzanie oraz kreatywności pracownikó. Takie rozwiązanie zostanie wdrozone w firmie a nie jest objęte umowa o pracę - co z przynależnościa rozwiązania - jest własnościa pracownika? Firma korzysta z rozwiązania i wdraża je.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2012-01-03 12:09
  
  kurde, weź sobie ustawę i przeczytaj, wtórny analfabetyzm. Jeśli narzędzie ma postać programu komputerowego to jest utworem, jeśli bytem wirtualnym (sposobem działania) to nie jest.
  
  12 lat
  - 5 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  kurde, weź sobie ustawę i przeczytaj, wtórny analfabetyzm. Jeśli narzędzie ma postać programu komputerowego to jest utworem, jeśli bytem wirtualnym (sposobem działania) to nie jest.
  Regulamin dodawania opinii