Jeżeli pracodawca ustali z pracownikiem termin urlopu i zaakceptuje jego wniosek urlopowy, to jest związany tą decyzją. Wyjątkiem są dwie sytuacje, w których możliwa jest zmiana wcześniej ustalonego terminu urlopu. Pierwsza z nich, kiedy pracownik sam zwróci się do pracodawcy o zmianę terminu i umotywuje go ważnymi przyczynami, druga sytuacja to zmiana daty przez pracodawcę z przyczyn, których nie dało się przewidzieć w momencie ustalania urlopu.
Jestem zatrudniona na umowę o pracę w dziale sprzedaży w jednej z trójmiejskich firm. 2 miesiące temu złożyłam wniosek urlopowy, który został zaakceptowany i podpisany przez mojego bezpośredniego przełożonego. Trzy dni przed terminem urlopu naszą siedzibę odwiedził dyrektor regionalny, który stwierdził, że wyniki sprzedaży są za niskie i cofnął mój wniosek. Czy miał takie prawo - zastanawia się nasza czytelniczka.
Na pytanie odpowiada Marcin Janicki z Kancelarii BMJ Białobrzeska Miśkowiec Janicki Kancelarie Radców Prawnych.
Na wstępie wyjaśnić należy, czym jest urlop wypoczynkowy w ramach stosunku pracy. Ustawodawca w art. 152 Kodeksu pracy wyjaśnił, że
pracownikowi przysługuje prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego, zwanego dalej "urlopem", oraz że pracownik nie może zrzec się prawa do urlopu. Natomiast z art. 162 Kodeksu pracy wynika, że na wniosek pracownika
urlop może być podzielony na części. W takim jednak przypadku
co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych. Pracodawca ma co do zasady obowiązek prowadzenia planu urlopów, lecz w określonych przypadkach (np. brak organizacji związkowej) pracodawca ustala urlop w porozumieniu z pracownikiem.
tak, raz lub dwa, ale nie miał wyjścia
13%
tak, niestety wielokrotnie to robił
12%
nie, chociaż zrozumiał(a)bym, gdyby musiał to zrobić
31%
nie i pod żadnym względem bym się na to nie zgodził(a)
44%
Jeżeli już pracodawca ustali z pracownikiem termin urlopu i jak - w przypadku czytelnika - zaakceptuje jego wniosek urlopowy to jest - co do zasady - związany tą decyzją.
Ustawodawca wskazał tak naprawdę
tylko dwie sytuacje, w których możliwa jest zmiana wcześniej ustalonego terminu urlopu. Pierwszą z nich jest
wniosek samego pracownika umotywowany ważnymi przyczynami. Do ważnych przyczyn uzasadniających uwzględnienie wniosku pracownika zalicza się w literaturze np. chorobę członka rodziny pracownika oraz nieuzyskanie w tym samym terminie urlopu przez współmałżonka pracownika.
Drugą sytuacją są szczególne potrzeby pracodawcy. Tutaj sytuacja prawna ulega jednak komplikacji, gdyż jest to zwrot niedookreślony. W takiej sytuacji wyjaśnienia szukać należy w stanowisku praktyków prawa. Przyjmuje się zatem, że za szczególne potrzeby pracodawcy uznaje się okoliczności, których nie można było przewidzieć w momencie planowania urlopu. Mogą mieć one podłoże ekonomiczne (np. otrzymanie nowego zamówienia), organizacyjne (np. nieobecność innego pracownika) lub techniczne (np. awaria urządzenia). Ich wystąpienie będzie uzasadniać przesunięcie terminu urlopu tylko wówczas, gdy konsekwencją nieobecności pracownika w pracy byłoby poważne zakłócenie toku pracy.
W sytuacji czytelnika, tj. uzasadnienie przez pracodawcę przesunięcia urlopu faktem, że wyniki sprzedaży są za niskie, uznać należy za naruszenie przez pracodawcę prawa pracownika do urlopu uzasadniające wystąpienie przez pracownika z roszczeniem o udzielenie urlopu w innym terminie. Przesunięcie terminu urlopu przez pracodawcę, mimo braku okoliczności, może natomiast skutkować wystąpieniem przez pracownika z żądaniem naprawienia szkody wyrządzonej w wyniku niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania, co powoduje, że na pracodawcy spoczywa obowiązek zwrotu kosztów bezpośrednio poniesionych przez pracownika w związku z przesunięciem terminu urlopu.
Nie można się bowiem zgodzić ze stanowiskiem pracodawcy, że niskie wyniki sprzedaży stanowią okoliczności, których nie można było przewidzieć w momencie planowania urlopu. Ryzykiem gospodarczym pracodawcy jest nieuzyskanie planowanych wyników przez pracownika lub grupę pracowników. Pracodawca powinien się liczyć z ryzykiem niewykonania wyników sprzedażowych w określonych przedziałach czasu.
Reasumując, uznać należy, że pracodawca nie miał podstaw faktycznych do "cofnięcia" urlopu, który sam wcześniej zaakceptował, z uwagi na niskie wyniki sprzedaży.Jedynym rozwiązaniem dla pracownika w takim przypadku jest jednak
wyłącznie żądanie zaspokojenia jego roszczeń wynikających z kosztów, jakie poniósł w związku z cofnięciem urlopu. Dodatkowo wskazać należy, że
pracodawca nie ma podstaw prawnych do "cofnięcia" urlopu, a może jedynie przesunąć jego termin. Z paragrafu 5 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wynika, że w takim przypadku po porozumieniu z pracownikiem, pracodawca udziela pracownikowi urlopu w terminie z nim uzgodnionym.
Na koniec wspomnieć należy, że powyższa odpowiedź stanowi jedynie zobrazowanie poglądów praktyków prawa w tym zakresie.
Pracodawca może bowiem stosować różne inne środki prawne w sytuacji, w której pracownik nie godzi się na "cofnięcie" urlopu np. wypowiedzenia warunków pracy i płacy, co jednak ocenić należy zdecydowanie nagannie, gdyż stanowią one nadużycie prawa.
Porady prawnika
Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
