Wysokie temperatury w pracy

Wysokie temperatury cieszą urlopowiczów i... są zmorą dla pracowników, zwłaszcza gdy nie przebywają w klimatyzowanych pomieszczeniach. Choć pracodawca powinien dbać o utrzymanie odpowiedniej temperatury w miejscu pracy, w Kodeksie Pracy brak konkretnych zaleceń.

- Jestem zatrudniona w sklepie firmowym przy piekarni. Nie mamy klimatyzacji, jest strasznie gorąco, ponad 30 stopni. Szef ubrał nas w koszule ze sztucznego materiału i długie grube fartuchy. Jesteśmy zmęczone, wyczerpane, a szef nic z tym nie robi. Nie dość, że upał na dworze, to za ścianą mamy gorące piece do wypieku pieczywa. Co mamy zrobić? W jakiej temperaturze możemy pracować? - pyta nasza czytelniczka.

Na pytanie naszej czytelniczki odpowiada Wojciech Kawczyński, radca prawny z Kancelarii Kawczyński&Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni.

Maksymalna temperatura w miejscu pracy
Przepisy prawa pracy nie określają w sposób jednoznaczny maksymalnej dopuszczalnej temperatury w miejscu pracy. Zgodnie z art. 15, art. 94 pkt. 4 Kodeksu Pracy (KP) oraz §15 Rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 IX 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej jako Rozporządzenie) pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikom bezpieczne i higieniczne warunki pracy (bhp). W szczególności w pomieszczeniach pracy należy zapewnić odpowiednią temperaturę, wymianę powietrza oraz zabezpieczenie przed niekorzystnymi warunkami cieplnymi i nasłonecznieniem oraz innymi czynnikami szkodliwymi dla zdrowia i uciążliwościami. W pomieszczeniach pracy, w których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia, wśród których wymieniana jest wysoka temperatura, powinny być zastosowane rozwiązania techniczne uniemożliwiające przedostawanie się tych czynników do innych pomieszczeń pracy oraz do pomieszczeń higieniczno-sanitarnych.
Pewne doprecyzowanie ww. obowiązku stanowi §30 Rozporządzenia, z którego wynika, że w pomieszczeniach pracy należy zapewnić temperaturę odpowiednią do rodzaju wykonywanej pracy (metod pracy i wysiłku fizycznego niezbędnego do jej wykonania) nie niższą niż 14 stopni Celsjusza, chyba że względy technologiczne na to nie pozwalają.
Przepisy Rozporządzenia (§ 31-33) nakładają jednak na pracodawcę szereg dodatkowych obowiązków celem zapewnienia, aby temperatura w miejscu pracy nie była zbyt wysoka.
I tak:
a) pomieszczenia i stanowiska pracy powinny być zabezpieczone przed niekontrolowaną emisją ciepła w drodze promieniowania, przewodzenia i konwekcji,
b) w pomieszczeniach pracy powinna być zapewniona odpowiednia wymiana powietrza wynikająca m.in. z potrzeb użytkowych i funkcji tych pomieszczeń oraz bilansu ciepła,
c) w pomieszczeniach pracy, w których następuje wydzielanie się ciepła przez promieniowanie w ilości przekraczającej na stanowiskach pracy 2500 kJ x 1h na 1 m2 należy stosować nawiewną wentylację miejscową przy czym parametry nawiewanego powietrza powinny spełniać wymagania dla mikroklimatu gorącego, które to wymagania w sposób szczegółowy określa Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 XI 2002 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy.

Dalsze przepisy Rozporządzenia szczegółowo regulują maksymalną temperaturę nawiewanego przez wentylację powietrza i sposób jej mierzenia oraz minimalną ilość świeżego powietrza jaka powinna być zapewniona w pomieszczeniach gdzie stosowana jest wentylacja mechaniczna.
Oczywiście pracownik najczęściej nie ma odpowiednich przyrządów, aby móc sprawdzić czy promieniowanie cieplne przekracza normy z §33 Rozporządzenia, a także czy spełnione są parametry nawiewanego powietrza, stąd też w przypadku podejrzenia, iż normy wskazane w Rozporządzeniu są przekraczane, pracownicy mogą zgłosić ten fakt Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). W przypadku potwierdzenia się przypuszczeń pracowników inspektorzy PIP mogą wprowadzić nakaz wstrzymywania pracy na danym stanowisku, a nawet kierować do sądu wnioski o ukaranie osoby odpowiedzialnej w zakładzie pracy za przekroczenie ww. norm, albowiem stanowi to naruszenie zasad bhp, które zgodnie z art. 283 KP jest wykroczeniem zagrożonym grzywną od 1.000 do 30.000 zł.

Dodatkowo podkreślić należy, iż zgodnie z art. 210 KP w sytuacji, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, o czym winien niezwłocznie zawiadomić przełożonego. Pracownikowi za czas powstrzymywania się od wykonywania pracy przysługuje prawo do wynagrodzenia, a przepisy KP wprost wręcz stanowią, że pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy.

Obowiązek zapewnienia przez pracodawcę napojów pracownikom.
Zgodnie z art. 232 KP oraz §112 Rozporządzenia, pracodawca winien zapewnić wszystkim pracownikom wodę zdatną do picia lub inne napoje, a pracownikom zatrudnionym stale lub okresowo w warunkach szczególnie uciążliwych zapewnić oprócz wody, inne napoje. Ilość, rodzaj i temperatura tych napojów powinny być dostosowane do warunków wykonywania pracy i potrzeb fizjologicznych pracowników. Szczegółowy zakres tego obowiązku reguluje Rozporządzenie Rady Ministrów z 28 V 1996 r. w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów, z którego wynika, iż pracodawca ma obowiązek nieodpłatnego zapewnienia napojów zatrudnionym pracownikom m.in.:
a) w warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25 stopni Celsjusza
b) zawsze jeśli temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28 stopni Celsjusza.


Podsumowanie:
Reasumując, Czytelniczce przysługują następujące uprawnienia w zaistniałej sytuacji:
a) powstrzymania się od wykonywania pracy w warunkach niezgodnych z przepisami bhp z zachowaniem prawa do wynagrodzenia; Czytelniczka winna jednak pamiętać o zawiadomieniu przełożonego o powstrzymaniu się od wykonywania pracy;
b) zgłoszenia podejrzenia naruszeń przepisów bhp do PIP.
Niezależnie od powyższego Czytelniczka może domagać się od pracodawcy bezpłatnego udostępnienia napojów chłodzących (wody) w miejscu pracy.