Kiedy należy się ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy i czy trzeba o niego wnioskować? Okazuje się, że należy do tej kategorii świadczeń, które powinny zostać zrealizowane przez pracodawcę niezależnie od tego, czy pracownik o przyznanie tego świadczenia formalnie się ubiegał, czy nie.
- Jestem nauczycielem zatrudnionym na czas nieokreślony w szkole podstawowej. Obecnie do 31.08.2021 r. przebywam na urlopie dla poratowania zdrowia. Chcę złożyć wypowiedzenie z pracy. Mam zaległy urlop wypoczynkowy, którego nie mam możliwości wykorzystać. W związku z tym mam dwa pytania: Czy mogę ubiegać się o ekwiwalent? Jeśli tak, to kiedy wnioskować o to do dyrektora? Przy okazji wypowiedzenia czy po rozwiązaniu umowy? - pyta nasz czytelnik.
Porady prawne w serwisie Praca
Na pytanie odpowiada Tomasz Siemoński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego - Tomasz Siemoński.
Zgodnie z art. 66 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 2215 z późn. zm.) w razie niewykorzystania przysługującego urlopu wypoczynkowego z powodu rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, powołania do zasadniczej służby wojskowej albo do odbywania zastępczo obowiązku tej służby, do okresowej służby wojskowej lub do odbywania długotrwałego przeszkolenia wojskowego - nauczycielowi przysługuje ekwiwalent pieniężny za okres niewykorzystanego urlopu, nie więcej jednak niż za 8 tygodni w odniesieniu do nauczycieli, o których mowa w art. 64 ust. 1 (nauczyciel zatrudniony w szkole, w której w organizacji pracy przewidziano ferie szkolne), a nie więcej niż za 35 dni roboczych w odniesieniu do nauczycieli, o których mowa w art. 64 ust. 2a i 3 (nauczyciele pełniący funkcje kierownicze również w zastępstwie; nauczyciele zatrudnieni w szkołach, w których nie są przewidziane ferie).
W tym miejscu warto nadmienić, iż zasady obliczania ekwiwalentu urlopowego zostały określone w rozporządzeniu ministra pracy i polityki socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego (t.j. Dz.U. 1997 r. Nr 2, poz. 14 z późn. zm.), niemniej jednak żaden z przepisów nie wskazuje, kiedy nauczyciel nabywa prawo do ekwiwalentu i kiedy po stronie pracodawcy powstaje obowiązek wypłaty tego świadczenia.
Biorąc jednak pod uwagę ugruntowaną linię orzeczniczą, należy przyjąć, iż nauczyciel nabywa prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop w dacie rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy, a w tym samym dniu powstaje po stronie pracodawcy obowiązek jego wypłaty. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 października 1976 r. (I PRN 71/76). Zgodnie natomiast z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 5 grudnia 1996 r. (I PKN 34/96) roszczenie o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystany urlop, bez względu na to, czy chodzi o urlop bieżący, czy też zaległy, staje się wymagalne w dniu rozwiązania stosunku pracy. Podobnie w wyroku z dnia 29 marca 2001 r. (I PKN 336/00) Sąd Najwyższy wskazuje, iż z dniem rozwiązania stosunku pracy prawo pracownika do urlopu wypoczynkowego w naturze przekształca się w prawo do ekwiwalentu pieniężnego za niewykorzystany urlop. W tym też dniu rozpoczyna się bieg terminu przedawnienia roszczenia o ekwiwalent pieniężny za niewykorzystane w naturze, a nieprzedawnione urlopy wypoczynkowe.
Warto wskazać, iż w przypadku, gdy ostatnim dniem zatrudnienia nauczyciela jest dzień wolny od pracy, świadczenie to i tak powinno być wypłacone w tym dniu, gdyż nie podlega ono regulacjom wskazującym terminy wypłaty wynagrodzenia za pracę. Jeżeli z przyczyn technicznych wypłata ekwiwalentu w tym dniu jest utrudniona lub niemożliwa, należy tego dokonać w poprzedzającym ten dzień dniu roboczym (art. 83 § 3 Kodeksu pracy).
W przypadku opóźnienia wypłaty przedmiotowego świadczenia nauczycielowi będą przysługiwały odsetki za zwłokę, chociażby nie poniósł on szkody i chociażby opóźnienie było następstwem okoliczności, za które zakład pracy nie ponosi odpowiedzialności (art. 481 § 1 Kodeksu cywilnego w zw. z art. 300 Kodeksu pracy).
Co do zasady ekwiwalent za niewykorzystany urlop należy do tej kategorii świadczeń, które powinny zostać zrealizowane przez pracodawcę niezależnie od tego, czy pracownik o przyznanie tego świadczenia formalnie się ubiegał, czy nie, a co to za tym idzie - powinno zostać wypłacone niejako automatycznie najpóźniej w dniu ustania stosunku pracy - i tak z reguły się dzieje. Niemniej jednak nic nie stoi na przeszkodzie, żeby czytelnik złożył wniosek o wypłatę świadczenia w dniu rozwiązania umowy o pracę.
O autorze
Tomasz Siemoński
radca prawny, Kancelaria Radcy Prawnego Tomasz Siemoński
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
){kind=link}
){kind=link}