Dni wolne a praca w zagranicznej firmie - jak to wygląda? W Trójmieście dużo jest zagranicznych firm, które posiadają tu swoje biura i zatrudniają pracowników z Polski. Bywa nawet, że harmonogramy pracy tych osób opierają się o inne strefy czasowe. Pracodawcy często nie respektują też polskich świąt państwowych, które ustawowo są wolne od pracy. Czy mają do tego prawo? Z takim pytaniem zwrócił się do nas czytelnik.
Porady prawne w serwisie Praca
Dni ustawowo wolne a praca w zagranicznej firmie
Odpowiedzi na to pytanie udzielił radca prawny Szymon Szuksztul z Kancelarii Prawnej Kawczyński i Kieszkowski Adwokaci i Radcowie Prawni sp.p. w Gdańsku.
Zasady i warunki pracy na terytorium Polski co do zasady podlegają prawu polskiemu, które w głównej mierze jest regulowane przez Kodeks pracy - (dalej jako k.p.). Sytuacja jest jasna, gdy polski pracodawca zatrudnia polskiego pracownika - wtedy pracodawca ma obowiązek stosować się do norm pracy ustalanych przez k.p. Udzielając odpowiedzi na pytanie zadane przez czytelnika, należy rozważyć sytuację wykraczającą poza uregulowania zawarte w k.p. i sięgnąć do prawa międzynarodowego.
Ustalenie reżimu prawnego, jaki powinien obowiązywać, nie nastręcza trudności w przypadku państw członkowskich Unii Europejskiej. Zgodnie bowiem z art. 3 dyrektywy 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z 16 grudnia 1996 r. dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług, każdy pracodawca państwa członkowskiego UE, który zleca wykonywanie pracy obywatelowi innego państwa, ma obowiązek zapewnić mu warunki pracy odpowiadające normom prawnym w miejscu, w którym praca ta jest faktycznie wykonywana. Przykładowo, jeśli mieszkaniec Polski byłby zatrudniony przez niemieckiego pracodawcę, ale pracę wykonywałby w Polsce, np. w formie zdalnej, ten pracodawca musi zapewnić mu warunki pracy odpowiadające regulacjom k.p.
Pracodawca ma obowiązek stosować się do przepisów Kodeksu pracy
Wobec powyższego każdy pracownik, który jest zatrudniany przez pracodawcę pochodzącego z jednego z państw członkowskich UE, ma obowiązek stosować się do przepisów k.p. jeżeli praca jest wykonywana na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.
tak, mój pracodawca jest zarejestrowany za granicą
25%
tak, ale firma ma działalność gospodarczą zarejestrowaną w Polsce
34%
nie, pracuję w polskiej firmie
41%
Powyższą tezę wzmacnia także treść art. 8 tzw. rozporządzenia Rzym I, które wskazuje, że strony zawierające umowę o pracę mają prawo wyboru prawa właściwego mającego zastosowanie w tym stosunku pracy. Jednocześnie jednak zastrzega, że wybór prawa nie może pozbawiać pracownika ochrony, która przysługiwałaby mu na podstawie przepisów, których zastosowania nie da się wyłączyć w państwie właściwym, w przedmiotowej sytuacji więc w Polsce. W tym miejscu należy zaznaczyć, że normy prawa pracy dotyczące pracy w niedziele i święta mają charakter przepisów, których zastosowania nie da się wyłączyć, wobec czego zawarcie umowy o pracę z pracodawcą pochodzącym z innego niż Polska państwa członkowskiego UE, gdy pracownik wykonuje tę pracę w Polsce, nakazuje takiemu pracodawcy respektowanie przepisów uregulowanych w k.p.
Opisane wyżej przepisy prawa międzynarodowego będziemy stosować
w sytuacji, gdy pracownik wykonuje pracę na rzecz podmiotu zarejestrowanego i mającego siedzibę w innym państwie członkowskim UE. Jednocześnie nie powinno przy tym budzić wątpliwości, że niezależnie od kraju pochodzenia, jeżeli dany podmiot (korporacja) ma działalność gospodarczą zarejestrowaną w Polsce i jedynym elementem różniącym ten podmiot od innych na rynku jest kapitał zagraniczny, wtedy jak najbardziej będzie on podlegał prawu polskiemu i powinien przyjąć organizację pracy, która będzie zgodna z przepisami k.p.
Praca w święta państwowe a zagraniczny pracodawca
Czy pracodawca może nakazać pracę w święto państwowe, jeśli nie jest to "przypadek szczególny, nagły i niecodzienny"?
Każdy pracodawca pochodzący z państwa członkowskiego UE, jak również każdy pracodawca z kapitałem zagranicznym, który decyduje się na prowadzenie w Polsce działalności gospodarczej w formie przewidzianej przez polskie prawo, ma obowiązek stosować się do norm określonych w art. 151(10) i następne k.p. Jeśli wykonywana praca nie obejmuje żadnej z sytuacji określonej w art. 151(10) k.p.,
pracodawca nie może zlecić pracownikowi wykonywania pracy w niedziele i święta ustawowo wolne od pracy.
W wyżej wymienionym przepisie ustawodawca bardzo obszernie określił w 11
punktach przypadki, w których pracodawca może zlecić wykonywanie pracownikowi pracy w niedziele i święta. Jeżeli rodzaj pracy (stanowisko) wykonywanej przez czytelnika mieści się w ramach, którejś z wymienionych kategorii, wtedy praca w niedziele i święta będzie dozwolona. W doktrynie prawa wskazuje się, że ww. katalog powinien być interpretowany ściśle, a zatem w innych przypadkach niż określone w art. 151(10) k.p. pracodawca powinien uwzględniać polskie święta narodowe.
Samo zaistnienie przypadku szczególnego/nagłego/niecodziennego, o ile nie są to ww. przykłady, nie uprawnia pracodawcy do zobowiązania pracownika do pracy w niedziele i święta.
Czy pracownik może odmówić pracy w święto państwowe, jeśli ma ważny powód osobisty (np. opieka nad kimś z rodziny, a nie może zapewnić zastępstwa)?
W sytuacji gdy pracodawca zgodnie z art. 151(10) k.p. może zlecić pracownikowi wykonywanie pracy w niedziele i święta,
przepisy prawa pracy nie przewidują możliwości zwolnienia z konieczności wykonywania tej pracy z powodów osobistych. W zaistniałej sytuacji działanie pracodawcy należy traktować jako polecenie służbowe, którego odmowa wykonania (jeżeli polecenie jest zgodne z przepisami prawa pracy) upoważnia do wyciągnięcia względem pracownika konsekwencji w postaci np. zastosowania kar porządkowych, wypowiedzenia umowy czy rozwiązania umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika w zależności od stopnia naruszenia.
Czy pracodawca może wymuszać odbiór dnia wolnego za pracę w święto, jeśli pracownik chce mieć za to zapłacone?
W przypadku gdy wykonywana przez pracownika praca zalicza się do jednej z określonych w art. 151(10) k.p. sytuacji, pracodawca, zgodnie z art. 151(11) k.p., ma obowiązek zapewnić inny dzień wolny od pracy.
Dopiero w przypadku, gdy nie jest możliwe zapewnienie innego niż niedziela lub święto dnia wolnego od pracy w ustawowo określonych terminach, pracownik zyskuje uprawnienie do otrzymania za pracę w taki dzień dodatku do wynagrodzenia. Wobec tego pracodawca w pierwszej kolejności jest zobowiązany do zapewnienia innego dnia wolnego od pracy, a dopiero w drugiej kolejności - do zapłaty dodatku do wynagrodzenia.
W praktyce wypłata dodatku do wynagrodzenia w związku z pracą w niedziele i święta jest ostatecznością i z reguły, obiektywnie rzecz ujmując, bardzo rzadko dojdzie do sytuacji, że pracownik nie będzie mógł wykorzystać dnia wolnego "w naturze" w zamian za pracę w niedzielę oraz święto.
Podsumowując zatem, odbiór dnia za pracę w niedzielę i święto nie należy traktować w kategorii "wymuszenia", jak to ujął czytelnik, ale obowiązek taki wynika wprost z przepisów Kodeksu pracy.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
