Braki przy inwentaryzacji to problem zarówno dla pracodawcy, jak i pracownika. W jaki sposób rozliczyć brakujący towar i kiedy odpowiedzialność spoczywa po stronie pracownika?
Czy pracodawca może potrącić mi z wypłaty kwotę za braki przy inwentaryzacji? Poszłam na zwolnienie lekarskie od 1 czerwca, ponieważ jestem w ciąży. Inwentaryzacja została przeprowadzona dopiero 22 czerwca, więc nie mogłam w niej uczestniczyć. W sklepie była w tym czasie kierowniczka, która przyuczała dwie osoby do pracy. Nie wiem co tam się działo przez ten czas. W dniu inwentaryzacji dostałam informacje, ze muszę zapłacić, ponieważ brakuje kilku rzeczy.Odpowiedzi na to pytanie udziela Kalina Jarosławska z Kancelarii Prawnej Jarosławska Mońko Radcowie Prawni Spółka Partnerska.
Powyższe zapytania obejmuje dwa zagadnienia:
1) Po pierwsze, czy w opisanej sytuacji czytelniczka musi zapłacić za braki przy inwentaryzacji?
2) Pod drugie, czy pracodawca może potrącić kwotę odpowiadającą wartości braków z wynagrodzenia czytelniczki?
Czy czytelniczka musi zapłacić?Opisana sytuacja dotyczy odpowiedzialności pracownika za tzw. mienie powierzone. Odpowiedzialność ta uregulowana jest w art. 124 kodeksu pracy i wiąże się powierzeniem mienia tylko jednemu pracownikowi z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się.
Aby można było mówić o odpowiedzialności pracownika za mienie powierzone, przede wszystkim konieczne jest prawidłowe powierzenie mienia w warunkach, które umożliwiają pracownikowi dopilnowanie powierzonego mienia. Zazwyczaj czyni się to poprzez inwentaryzację mienia powierzonego według spisu z natury, dokumentującego rzeczywiste składniki i wartość mienia. Bez takiej początkowej inwentaryzacji nie jest możliwe obliczenie wysokości ewentualnej szkody pracodawcy w przypadku wystąpienia braków. Do mienia nie powinni mieć dostępu inni pracownicy (chyba że przyjęli wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się) ani tym bardziej osoby nieupoważnione. Podobnie inwentaryzacja końcowa, zmierzająca do ustalenia braków i wysokości szkody, powinna opierać się o spis z natury. Ponadto powinna zostać ona przeprowadzona w obecności pracownika, któremu mienie powierzono; inaczej będzie uznana za inwentaryzację nieprawidłową i nie będzie mogła powodować odpowiedzialności pracownika.
Z informacji przedstawionych przez czytelniczkę nie wynika, czy mienie powierzono jej z obowiązkiem zwrotu lub wyliczenia się, a także czy dokonano prawidłowej inwentaryzacji początkowej i końcowej. Czytelniczka pisze jednak, że w okresie, za który przeprowadzono inwentaryzację, była nieobecna w pracy; ponadto nie uczestniczyła w inwentaryzacji, a podczas jej nieobecności dostęp do towarów znajdujących się w sklepie miały trzy inne osoby. Mając na względzie powyższe, należałoby uznać, że w opisanej sytuacji raczej nie ma podstaw do przypisania czytelniczce odpowiedzialności materialnej za ewentualne braki w towarach, a tym samym pracodawca nie może domagać się od niej zapłaty za te braki.
Tak, często się to zdarza.
10%
Tak, ale było to z mojej winy.
4%
Tak, chociaż nie poczuwałem się do odpowiedzialności za szkodę.
17%
Nie, w mojej firmie nie stosuje się takich praktyk.
69%
W grę może wchodzić także odpowiedzialność na ogólnych zasadach, w oparciu o art. 114-117 kodeksu pracy, tj. za szkodę wyrządzoną pracodawcy wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych. Aby jednak taka odpowiedzialność powstała, pracodawca musi udowodnić wysokość powstałej szkody, winę pracownika, niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez niego obowiązków pracowniczych, a także tzw. adekwatny związek przyczynowy, tzn. że szkoda wynikła wskutek normalnych - a nie szczególnych czy też nadzwyczajnych - następstw zachowania pracownika. W praktyce jest to trudne. Ponadto, jeżeli pracownik wyrządził szkodę nieumyślnie, jego odpowiedzialność jest ograniczona do kwoty równej trzykrotności wynagrodzenia brutto.
Biorąc pod uwagę, że czytelniczka była nieobecna w pracy w okresie, za który przeprowadzono inwentaryzację, a także - że podczas jej nieobecności dostęp do towarów znajdujących się w sklepie miały trzy inne osoby, w opisanej sytuacji nie wydają się zachodzić podstawy do przypisania czytelniczce odpowiedzialności na podstawie art. 114-117 kodeksu pracy. W konsekwencji pracodawca nie powinien być uprawniony, aby domagać się od niej jakiejkolwiek zapłaty.
Czy pracodawca może potrącić kwotę odpowiadającą wartości braków z wynagrodzenia czytelniczki?Zgodnie z art. 87 kodeksu pracy z wynagrodzenia za pracę bez zgody pracownika można potrącić jedynie zaliczki na podatek dochodowy, składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne, sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na zaspokojenia alimentów i innych świadczeń (w ograniczonej ustawowo wysokości), zaliczki pieniężne udzielone pracownikowi, pieniężne kary porządkowe, a także kwoty wypłacone w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Inne należności, np. jak wspomniane przez czytelniczkę kwoty pieniężne tytułem zapłaty za braki w towarach, mogą być potrącane z wynagrodzenia pracownika tylko za jego zgodą wyrażoną na piśmie. W zależności od okoliczności, pisemna zgoda na dokonywanie potrąceń może być uznana za nieważną. Byłoby tak na przykład wtedy, gdyby pracownik z góry wyraził ogólną zgodę na potrącanie z wynagrodzenia należności z tytułu niedoborów, które mogą ujawnić się dopiero w przyszłości.
W sytuacji opisanej przez czytelniczkę, jeżeli nie wyraziła ona zgody na potrącenie z wynagrodzenia konkretnych kwot braków stwierdzonych w wyniku prawidłowo przeprowadzonej inwentaryzacji, pracodawca nie może dokonać takiego potrącenia.
Powyższa informacja ma charakter ogólny, nie stanowi porady prawnej i została udzielona wyłącznie na podstawie danych przedstawionych w zapytaniu oraz w oparciu o obowiązujące przepisy prawa. Informacja nie uwzględnia okoliczności faktycznych, które nie zostały ujęte w zapytaniu. W zależności od tych okoliczności, mogłoby zdarzyć się tak, że udzielona informacja nie odpowiada rzeczywistej sytuacji prawnej czytelniczki. W związku z powyższym niniejszej informacji nie można traktować jako podstawy do podejmowania kroków prawnych w indywidualnej sprawie ani jako jakiejkolwiek pomocy prawnej uzyskanej od osoby uprawnionej do świadczenia takiej pomocy. Autor informacji nie ponosi odpowiedzialności za jakąkolwiek szkodę powstałą wskutek lub w związku z zastosowaniem lub niezastosowaniem się do informacji. Wskutek udzielenia informacji pomiędzy autorem tej informacji a składającym zapytanie nie powstaje relacja
prawnik-klient.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
