Uszkodzenie służbowego samochodu lub sprzętu wiąże się z dużym stresem. Do jakiej odpowiedzialności może pociągnąć nas pracodawca? Z takim pytaniem zwrócił się do nas czytelnik.
Czy pracodawca może ukarać mnie pieniężnie za uszkodzenie dwóch opon w samochodzie ciężarowym? Opony zostały uszkodzone na remontowanej drodze. Jedna część jezdni była rozkopana i aby nie wpaść w dół musiałem trzeć oponami o krawężnik, przez co uległy zniszczeniu. Czy pracodawca może mnie za to ukarać, a jeśli tak, to w jakiej kwocie? Na pytanie odpowiada Tomasz Siemoński, radca prawny z Kancelarii Radcy Prawnego - Tomasz Siemoński.
Udzielając odpowiedzi na pytanie zadane przez czytelnika należy wskazać, iż kwestie dotyczące odpowiedzialności materialnej pracowników zostały uregulowane w dziale piątym Kodeksu Pracy. Zasadniczo obejmują one dwa rodzaje odpowiedzialności, których zasady ponoszenia różnią się względem siebie w kilku istotnych aspektach.
Pierwszym rodzajem odpowiedzialności uregulowanym w kodeksie pracy jest
odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy. Zgodnie z art. 114 KP pracownik, który w skutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swej winy wyrządził pracodawcy szkodę ponosi odpowiedzialność materialną. Co istotne, jest ona ograniczona do szkody w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez pracodawcę i tylko do normalnych następstw działania lub zaniechania, z którego wynikła. Pracownik nie odpowiada również w takim zakresie w jakim pracodawca lub inna osoba przyczyniły się do powstania szkody albo do jej zwiększenia, a także w przypadku działania w granicach dopuszczalnego ryzyka.
Warto zaznaczyć, iż to na pracodawcy spoczywa obowiązek wykazania przesłanek odpowiedzialności pracownika oraz wysokości powstałej szkody. W przypadku opisywanej odpowiedzialności przepisy kodeksu pracy zawierają ograniczenia co do wysokości odszkodowania jakie pracownik jest zobowiązany uiścić na rzecz pracodawcy.
Co do zasady, wysokość odszkodowania ustala się w wysokości wyrządzonej szkody, niemniej jednak nie może ono przekroczyć trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia szkody. Należy jednak pamiętać, iż pracownik, który wyrządził pracodawcy szkodę umyślnie jest obowiązany do jej naprawienia w pełnej wysokości.
tak, poniosłe(a)m tego konsekwencje
17%
tak, ale pracodawca sam pokrył koszty
46%
nie, nigdy mi się to nie zdarzyło
37%
Na odmiennych zasadach opiera się odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi.
Zgodnie z art. 124 KP pracownik odpowiada w pełnej wysokości za szkodę w mieniu, które zostało mu powierzone z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia. Od odpowiedzialności tej pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia. W praktyce przyjęcie, takiej odpowiedzialności wymaga zawarcia odpowiedniej umowy o powierzeniu mienia i faktycznego jego objęcia.
Również w tym wypadku występują ograniczenia odpowiedzialności, za wyjątkiem ograniczenia kwotowego (trzymiesięczne wynagrodzenie).
Odnosząc się do sytuacji opisanej przez czytelnika, należy przyjąć, iż jego ewentualna odpowiedzialność za uszkodzone opony będzie się opierała na zasadach odpowiedzialności, jaką ponosi pracownik za powierzone mienie.
We wskazanym stanie faktycznym, ze względu na lakoniczność opisu, nie sposób znaleźć elementy, które pozwalałyby na uznanie, iż zachodzą okoliczności pozwalające na uznanie, iż przedmiotowa odpowiedzialność może być ograniczona. W związku z powyższym istnieje ryzyko, iż czytelnik będzie zobowiązany pokryć szkodę w pełnej wysokości. Warto zaznaczyć, iż pracownik odmawiając naprawienia wyrządzonej pracodawcy szkody może zostać zwolniony przez pracodawcę dyscyplinarnie. Powyższe potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 7 maja 2008 (II PK 307/07).
Od odpowiedzialności materialnej pracownika należy odróżnić
odpowiedzialność porządkową opisaną w rozdziale VI kodeksu Pracy. Co prawda art. 108 § 2 KP pozwala na stosowanie przez pracodawcę kar pieniężnych, jednakże tylko w przypadku nieprzestrzegania przez pracownika przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy lub przepisów przeciwpożarowych, opuszczenia pracy bez usprawiedliwienia, stawienia się do pracy w stanie nietrzeźwości lub spożywania alkoholu w czasie pracy.
Biorąc pod uwagę powyższe i traktując zapytanie czytelnika literalnie należy uznać, iż nie poniesie on odpowiedzialności porządkowej, a ewentualne kwoty jakie zapłaci na rzecz pracodawcy nie będą uiszczone jako kara, ale jako naprawienie szkody.
Porady prawnika
Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
