Czy rodzice mogą pracować w porze nocnej?

Mariusz Królczyk

25 grudnia 2018 (artykuł sprzed 5 lat)

Opinie (50)

Najnowszy artykuł na ten temat Szkolenie po nocnej zmianie. Czy to legalne?

W porze nocnej nie mogą pracować kobiety w ciąży, a także dzieci, które nie ukończyły 16 lat. Rodzice opiekujący się dzieckiem do lat 4 mogą pracować w porze nocnej jedynie jeżeli wyrażą na to zgodę.

Pogodzenie pracy zawodowej i rodzicielstwa bywa trudne, szczególnie w przypadku pracy zmianowej. Czy są przepisy, które chronią rodziców?

Od pewnego czasu pracuję w piekarni. Na umowie o pracę mam napisane, że praca w tygodniu obejmuje 40 godzin. Niestety pracuję od poniedziałku do soboty. Zdarza się też, że pracuję od poniedziałku do soboty na porannej zmianie, a później od niedzieli do piątku chodzę na nocki. Czy nie należy mi się wolne pomiędzy tymi dniami? W dodatku mam dziecko, które ma dwa latka, słyszałam, że do czwartego roku życia dziecka nie mam obowiązku chodzić na nocne zmiany, niestety mój pracodawca twierdzi, że tak nie jest i stwierdził, że mam wybór "albo nocka albo rodzina". Co mówi na ten temat prawo? W dodatku pracujemy na nocnych zmianach w godzinach 19 do 3. Czy pracodawca nie powinien zapewnić pracownikowi dojazdu do domu?
Na pytanie odpowiada Mariusz Królczyk, prawnik z Kancelarii Prawnej Griffin.

Praca w porze nocnej to każda praca, która odbywa się w godzinach 21-7, a pracownikowi przysługuje inny dzień wolny za pracę w niedzielę i święto. W porze nocnej nie mogą pracować kobiety w ciąży, a także dzieci, które nie ukończyły 16 lat. Rodzice opiekujący się dzieckiem do lat 4 mogą pracować w porze nocnej jedynie jeżeli wyrażą na to zgodę. Niestety Kodeks pracy nie przewiduje obowiązku finansowania dojazdów do domu przez pracodawcę.

Co do zasady pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego. Kwestię pracy w niedzielę Kodeks pracy reguluje w art. 151(11). Zgodnie z jego treścią, w przypadku pracy w niedzielę lub święto pracownikowi przysługuje prawo do innego dnia wolnego od pracy. W przypadku pracy w niedzielę dzień wolny powinien być zapewniony pracownikowi w okresie sześciu dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli, a jeżeli nie jest to możliwe - do końca okresu rozliczeniowego. W przypadku pracy w święto dzień wolny powinien być zapewniony pracownikowi w ciągu okresu rozliczeniowego. Jeżeli wykorzystanie takiego dnia wolnego od pracy nie jest możliwe, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia.

Zgodnie z treścią art. 151(7) § 2 Kodeksu pracy pracującym w nocy jest pracownik, którego rozkład czasu pracy obejmuje w każdej dobie co najmniej 3 godziny pracy w porze nocnej lub którego co najmniej 1/4 czasu pracy w okresie rozliczeniowym przypada na porę nocną. Sama praca w porze nocnej została określona w art. 151(7) § 1 Kodeksu pracy jako praca pomiędzy godziną 21 a godziną 7 rano następnego dnia. Z tego przedziału czasowego każdy pracodawca może indywidualnie wskazać, maksymalnie, 8 godzin, w ciągu których w jego zakładzie pracy będzie trwała pora nocna. Należy również pamiętać, że każda informacja pracodawcy na temat określenia pory nocnej musi zostać umieszczona w układzie zbiorowym pracy, regulaminie pracy lub w obwieszczeniu pracodawcy. Jeżeli pracodawca nie określił pracy w porze nocnej w żaden z powyższych sposobów, przyjmuje się, że obowiązuje ona w godzinach wskazanych przez Kodeks pracy.

Czy masz dobre relacje ze swoim pracodawcą?

tak, nie mam na co narzekać raczej tak, chociaż czasem zdarzają się zgrzyty zazwyczaj nie, ale radzę sobie z tym nie, jest to dla mnie trudna sytuacja

Tym samym, jeżeli zmiana rozpoczyna się o godzinie 19 i trwa do godziny 3 w nocy, oznacza to, że pracownik podczas jednej zmiany będzie pracował zarówno w porze dziennej, jak i nocnej. Pora nocna rozpocznie się prawdopodobnie o godzinie 21 lub zgodnie z odrębnymi ustaleniami pracodawcy. Jeżeli jednak pracodawca ustalił, że pora nocna rozpoczyna się o godzinie 19, powinien dostosować ją do godziny wskazanej przez Kodeks pracy.

W porze nocnej, bezwzględnie, nie mogą pracować kobiety w ciąży oraz młodociani, czyli w rozumieniu Kodeksu pracy osoby, które nie ukończyły jeszcze 16 roku życia. W przypadku rodziców opiekujących się dziećmi do 4 roku życia zakaz ten nie jest już taki stanowczy. Zgodnie z treścią art. 178 § 2 Kodeksu pracy pracownika opiekującego się dzieckiem do ukończenia przez nie 4 roku życia nie wolno bez jego zgody zatrudniać w godzinach nadliczbowych, w porze nocnej, w systemie przerywanego czasu pracy, jak również delegować poza stałe miejsce pracy. Jest to przywilej pracownika, który nie może stanowić podstawy do jakiejkolwiek formy dyskryminacji. Kodeks pracy w sposób stanowczy wprowadza zakaz, który może być uchylony tylko przez samego pracownika, dlatego powszechnie zostało przyjęte stanowisko, że "pracodawca nie musi określać ram pory nocnej jednakowo dla wszystkich pracowników. Może ona być ukształtowana w sposób zróżnicowany nawet dla poszczególnych pracowników" (Baran Krzysztof W. - red., Kodeks pracy. Komentarz, wyd. IV, WKP 2018).

Zarówno dla pracownika, jak i pracodawcy, kluczowym jest sformułowanie "bez zgody". Oznacza to, że praca pracownika-rodzica w porze nocnej jest możliwa jedynie, jeżeli taki pracownik się na nią zgodzi. W tej sytuacji zostanie prawdopodobnie poproszony przez pracodawcę o wyrażenie pisemnej zgody, ponieważ za naruszenie przepisów o czasie pracy lub przepisów o uprawnieniach pracowników związanych z rodzicielstwem pracodawcy grozi kara grzywny nawet do 30 000 zł (art. 281 Kodeksu pracy).

Warto pamiętać jednak, że uprawnienia związane z rodzicielstwem się nie kumulują, dlatego jeżeli oboje rodzice lub opiekunowie dziecka są zatrudnieni, to tylko jedno z nich może skorzystać z tego uprawnienia (art. 189(1) Kodeksu pracy).

Praca w porze nocnej, a także praca w godzinach nadliczbowych w porze nocnej uprawniają pracownika do otrzymania dodatku do wynagrodzenia (odpowiednio art. 151(8) i art. 151(1) Kodeksu pracy). Niestety, Kodeks pracy nie odnosi się do kwestii pokrycia kosztów dojazdu przez pracownika do domu, w związku z tym zależy to jedynie od dobrej woli pracodawcy.

Podsumowując, praca w porze nocnej może być uciążliwa i niekorzystna zarówno dla zdrowia pracownika, jak i jego życia rodzinnego. Aby zabezpieczyć sytuację pracownika pracującego w porze nocnej, Kodeks pracy przewiduje dla niego dodatkowe środki ochrony. Za pracę w niedzielę lub święto pracownik ma prawo do innego dnia wolnego, a jeżeli jest to niemożliwe - prawo do dodatku do wynagrodzenia. Z kolei rodzic, który opiekuje się dzieckiem do lat 4, nie ma obowiązku pracować w nocy, jeżeli się na to nie zgadza. Jednocześnie przepisy nie zobowiązują pracodawcy do finansowania dojazdów do domu pracownika, może to wynikać z jego dobrej woli.

Porady prawnika

Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl

O autorze

Mariusz Królczyk

prawnik, Kancelaria Prawna Griffin

Miejsca

Kancelaria Prawna Griffin Gdynia, Władysława IV 42/21
0.0 Doradztwo prawne

Opinie (50) 1 zablokowana

Sortowanie
- Od najstarszych
- Od najnowszych

Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-25 23:33

A co z opiekunem osoby niepełnosprawnej?Czy też nie może pracować nocą lub jeździć na delegacje? (2)

I czy trzeba mieć na to jakiś specjalny papier? czy też wystarczy, że osoba niepełnosprawna ma orzeczenie o najwyższym stopniu niepełnosprawności i moje oświadczenie, że się nią opiekuję.

5 lat
- 7 2
Twoja opinia

Zmień treść

I czy trzeba mieć na to jakiś specjalny papier? czy też wystarczy, że osoba niepełnosprawna ma orzeczenie o najwyższym stopniu niepełnosprawności i moje oświadczenie, że się nią opiekuję.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 07:47
  
  Jak praca wymaga wyjazdów i pracy w nocy to poszukaj innej. Później się dziwicie że pracodawcy nie chcą zatrudniać matek albo o opiekunów osób niepełnosprawnych. Jak wy tylko chyc byle dostać pracę najpierw nic wam nie przeszkadza a jak podpiszecie umowę to zaraz internet i szukanie jak tu nie pracować a brać pieniądze.
  
  5 lat
  - 12 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Jak praca wymaga wyjazdów i pracy w nocy to poszukaj innej. Później się dziwicie że pracodawcy nie chcą zatrudniać matek albo o opiekunów osób niepełnosprawnych. Jak wy tylko chyc byle dostać pracę najpierw nic wam nie przeszkadza a jak podpiszecie umowę to zaraz internet i szukanie jak tu nie pracować a brać pieniądze.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-26 13:53
  
  Wystarczy oświadczenie o opiece nad osobą zależną i orzeczenie tej osoby. Nic więcej nie jest potrzebne wtedy można odmówić pracy w nadgodzinach, delegacji
  Jeśli nocki obejmują planowany czas pracy to nie można odmówić
  Nocek i delegacji można odmówić kiedy ma się pod opieką dziecko do lat 4.
  
  P.S. Nie wszystko co wymaga pracodawca okazuje się być zgodne z prawem ale jak ma się firmę to powinno się wiedzieć co można a co prawo zabrania. Sam pracodawca nagle też może stać się opiekunem osoby całkowicie zależnej bo los nie wybiera a fortuna kołem się toczy
  
  Kocio
  5 lat
  - 2 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Wystarczy oświadczenie o opiece nad osobą zależną i orzeczenie tej osoby. Nic więcej nie jest potrzebne wtedy można odmówić pracy w nadgodzinach, delegacji Jeśli nocki obejmują planowany czas pracy to nie można odmówić Nocek i delegacji można odmówić kiedy ma się pod opieką dziecko do lat 4. P.S. Nie wszystko co wymaga pracodawca okazuje się być zgodne z prawem ale jak ma się firmę to powinno się wiedzieć co można a co prawo zabrania. Sam pracodawca nagle też może stać się opiekunem osoby całkowicie zależnej bo los nie wybiera a fortuna kołem się toczy
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 08:35

Nikt nie musi pracować w nocy. Nie musi nawet w dzień :) Tam są drzwi ! Na twoje miejsce znajdzie się ktoś kto CHCE pracować. (2)

5 lat
- 18 9
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-27 09:01
  
  No właśnie to jest polskie podejście....
  Zastraszyć pracownika,tak żeby nigdy nie ważył sie wychylać przed szereg...bo na twoje miejsce jest 10-ciu innych...
  a pracodawca heeejaaa ! Robi co chce,płaci jak chce i kiedy chce,a ty siedź cicho!bo tam są drzwi....
  W Polsce nigdy się nie zmieni,póki prawa pracownicze i pracodawcy nie bedą wyważone, bo na razie relacja wygląda jak PAN-niewolnik.
  
  5 lat
  - 7 3
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  No właśnie to jest polskie podejście.... Zastraszyć pracownika,tak żeby nigdy nie ważył sie wychylać przed szereg...bo na twoje miejsce jest 10-ciu innych... a pracodawca heeejaaa ! Robi co chce,płaci jak chce i kiedy chce,a ty siedź cicho!bo tam są drzwi.... W Polsce nigdy się nie zmieni,póki prawa pracownicze i pracodawcy nie bedą wyważone, bo na razie relacja wygląda jak PAN-niewolnik.
  Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2018-12-28 10:04
  
  ponad 3 miliony młodych Polaków skorzystało z opcji "drzwi" i bezpowrotnie opuścili lokalny rynek pracy. Oni, ich partnerzy ich dzieci a nawet rodzice. Teraz nawet dziadka z laską trudno do pracy znaleźć, trzeba Ukraińców brać ale oni też chcą lepiej zarabiać i szybko uciekają....tak że opcja "drzwi" ma system tam i z powrotem, z tym że jak widać bardziej "tam" a tu robi się coraz puściej i drożej
  
  Kocio
  5 lat
  - 3 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  ponad 3 miliony młodych Polaków skorzystało z opcji "drzwi" i bezpowrotnie opuścili lokalny rynek pracy. Oni, ich partnerzy ich dzieci a nawet rodzice. Teraz nawet dziadka z laską trudno do pracy znaleźć, trzeba Ukraińców brać ale oni też chcą lepiej zarabiać i szybko uciekają....tak że opcja "drzwi" ma system tam i z powrotem, z tym że jak widać bardziej "tam" a tu robi się coraz puściej i drożej
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 10:00

A już za kilka dni Ukraińcy zaczną wyjeżdzać do Niemiec

Część już się pakuje. Oj będzie płacz Januszy biznesu.

Pracodawcy przez swoją głupotę i brak szacunku do ludzi sami zgotowali sobie taki los.

5 lat
- 19 4
Twoja opinia

Zmień treść

Część już się pakuje. Oj będzie płacz Januszy biznesu. Pracodawcy przez swoją głupotę i brak szacunku do ludzi sami zgotowali sobie taki los.
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-26 16:20

Rodzice i tak juz maja za duzo przywilejow

5 lat
- 13 7
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-27 03:11

logika

Nie chca pracowac to niech nie pracuja , beda zrec tynk

xxx
5 lat
- 1 3
Twoja opinia

Zmień treść

Nie chca pracowac to niech nie pracuja , beda zrec tynk
Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-27 20:58

Gdzie można żądać takie pytanie do radcy prawnego?

5 lat
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2018-12-28 14:57

z ciekawości pytam (1)

Pracuje w porcie w Gdyni, tak się składa iż moją pracę wykonuje w godzinach 7-15 lub 15-23. Jest tak od lat i wszystkim to pasuje, ale zaciekawiło mnie iż przez te wszystkie lata nie otrzymałem ani jednej złotówki za pracę w godzinach nocnych (21-23). Nie napiszę że nic nie dostaje , otóż płacą nam dodatek popołudniowy, ale te dwie godziny powinny być płatne jako nocne, wiec powinien być większy dodatek. Czy pracodawca powinien wyrównać mi wynagrodzenie za te dwie godziny dziennie, czy są jakieś regulacje które pozwalają mu tego unikną? Oczekuje poważnych podpowiedzi.

5 lat
- 3 0
Twoja opinia

Zmień treść

Pracuje w porcie w Gdyni, tak się składa iż moją pracę wykonuje w godzinach 7-15 lub 15-23. Jest tak od lat i wszystkim to pasuje, ale zaciekawiło mnie iż przez te wszystkie lata nie otrzymałem ani jednej złotówki za pracę w godzinach nocnych (21-23). Nie napiszę że nic nie dostaje , otóż płacą nam dodatek popołudniowy, ale te dwie godziny powinny być płatne jako nocne, wiec powinien być większy dodatek. Czy pracodawca powinien wyrównać mi wynagrodzenie za te dwie godziny dziennie, czy są jakieś regulacje które pozwalają mu tego unikną? Oczekuje poważnych podpowiedzi.
Regulamin dodawania opinii
- Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
  2020-05-13 06:47
  
  Niestety
  
  Pracodawca ma prawo wyboru godzin nocnych podczas trwania zmiany maksymalnie do 8 na zmiane w godzinach od 21-7 rano przy czym aby sama pora nocna byla uznana za zmiane nocna musi w tej porze byc wokonywana 3 (lub 4) godziny wg. KP. W związku z tym 2 godziny w porze 21-23 nie są pracą w porze nocnej a zakończeniem pracy popołudniowej w tym przypadku, dodam że jestem zaskoczony dodatkiem do godzin popoludniowych, nigdy sie z nim nie spotkałem a jest pewnie dla tych 2 dyskusyjnych godzin zatem uważam że pracodawca postępuje wzorowo w tym wypadku.
  
  Ja
  3 lata
  - 0 0
  Twoja opinia
  
  Zmień treść
  
  Pracodawca ma prawo wyboru godzin nocnych podczas trwania zmiany maksymalnie do 8 na zmiane w godzinach od 21-7 rano przy czym aby sama pora nocna byla uznana za zmiane nocna musi w tej porze byc wokonywana 3 (lub 4) godziny wg. KP. W związku z tym 2 godziny w porze 21-23 nie są pracą w porze nocnej a zakończeniem pracy popołudniowej w tym przypadku, dodam że jestem zaskoczony dodatkiem do godzin popoludniowych, nigdy sie z nim nie spotkałem a jest pewnie dla tych 2 dyskusyjnych godzin zatem uważam że pracodawca postępuje wzorowo w tym wypadku.
  Regulamin dodawania opinii
Zgłosiłeś tę opinię do moderacji -
2019-11-07 17:56

przerabiałem

oczywiście chciałem skorzystać z takiego prawa że mam dziecko poniżej 4 roku , i pracodawca powiedział wprost , proszę Pana w obecnej sytuacji zakładu jeżeli nie chce Pan pracować w godzinach nocnych to ja nie mam dla Pana stanowiska zastępczego i jeżeli nie wyraża pan zgody jestem zmuszony rozwiązać z Panem umowę o prace , tyle ten przepis jest warty

lolek
4 lata
- 0 0
Twoja opinia

Zmień treść

oczywiście chciałem skorzystać z takiego prawa że mam dziecko poniżej 4 roku , i pracodawca powiedział wprost , proszę Pana w obecnej sytuacji zakładu jeżeli nie chce Pan pracować w godzinach nocnych to ja nie mam dla Pana stanowiska zastępczego i jeżeli nie wyraża pan zgody jestem zmuszony rozwiązać z Panem umowę o prace , tyle ten przepis jest warty
Regulamin dodawania opinii