Praca w godzinach nocnych jest dla niektórych osób bardzo trudna. Nic dziwnego, że nasz czytelnik chciałby się przed nią bronić. Czy ma taką możliwość? Zapytaliśmy prawnika.
Czy pracodawca chcący przenieść mnie na nocną zmianę powinien przed tym skierować mnie na badania okresowe? Czy praca w godzinach nocnych to warunki uciążliwe? Chciałbym się bronić przed tym przeniesieniem - pisze nasz czytelnik.Porady prawne w serwisie Praca
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, iż
przepisy prawa pracy nie definiują pojęcia pracy w warunkach uciążliwych. Niemniej jednak należy przyjąć, iż jest to "praca wykonywana w warunkach dyskomfortu spowodowanego czynnikami obiektywnymi, takimi jak praca w wymuszonej pozycji, praca wymagająca wysokiego stopnia koncentracji i szybkiego podejmowania decyzji czy też praca wykonywana w warunkach utrzymującego się przez dłuższy czas znacznego wysiłku fizycznego" Ł. Pisarczyk [w:] Kodeks pracy. Komentarz, wyd. VII, red. L. Florek, Warszawa 2017, art. 145.
W tym miejscu warto zaznaczyć, iż wykaz prac o charakterze uciążliwym został wprawdzie zawarty w rozporządzeniu Rady Ministrów z 3 kwietnia 2017 r. w sprawie wykazu prac uciążliwych, niebezpiecznych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet w ciąży i kobiet karmiących dziecko piersią (t.j. Dz. U. z 2017 r. poz. 796). Należy jednak zaznaczyć, iż jest on ograniczony w swym zakresie do specyficznego kręgu osób, jakim są kobiety w ciąży i matki karmiące. A co za tym idzie nie może być stosowany wobec pozostałych podmiotów. W praktyce
stanowiska pracy, na których występują warunki uciążliwe, określa samodzielnie pracodawca po zasięgnięciu opinii pracowników lub reprezentującej ich organizacji, często po konsultacji z lekarzem sprawującym opiekę zdrowotną nad danym zakładem pracy.
Certyfikat z angielskiego - czy warto go mieć?
Od pojęcia "czynników uciążliwych" należy odróżnić "czynniki szkodliwe", dla których określono najwyższe dopuszczalne wartości stężeń i natężeń, których wartości zostały wskazane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 12 czerwca 2018 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy (t.j. Dz.U. z 2018, poz. 1286 z późn. zm.). Odnosząc się natomiast do kwestii, czy praca w godzinach nocnych może być samodzielną podstawą do uznania, iż zachodzą okoliczności pozwalające uznać ją za pracę w warunkach uciążliwych, należy wskazać, że
może to być jeden z czynników pozwalających na zakwalifikowanie jej do tej kategorii. Niemniej jednak w mojej ocenie pracodawca nie powinien kierować się automatyzmem w tym zakresie. Takie zakwalifikowanie powinno nastąpić po dokładnej analizie danego stanowiska pracy, w tym zakresu obowiązków danego pracownika, a przede wszystkim przy uwzględnieniu stopnia negatywnego oddziaływania godzin nocnych na wysiłek intelektualny i fizyczny, który pracownik powinien podjąć celem prawidłowego wykonywania swoich obowiązków.
mam elastyczne godziny, więc dopasowuję je pod siebie
22%
nie, wolał(a)bym mieć inne
20%
Zgodnie z art. 229 § 1 Kodeksu pracy wstępnym badaniom lekarskim podlegają osoby przyjmowane do pracy, a także pracownicy młodociani przenoszeni na inne stanowiska pracy i inni pracownicy przenoszeni na stanowiska, na których występują czynniki szkodliwe dla zdrowia lub warunki uciążliwe. Powyższego przepisu nie można jednak interpretować niezależnie od treści art. 229 § 4 , zgodnie z którym pracodawca nie może dopuścić do pracy pracownika bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie.
W mojej ocenie stan faktyczny opisany przez czytelnika tj. przeniesienie na nocną zmianę, jest na tyle istotną modyfikacją warunków pracy mającą wpływ na stan zdrowia pracownika, iż wymaga skierowania na badania profilaktyczne. I to niezależnie od tego, czy w danym zakładzie pracy praca w godzinach nocnych została zakwalifikowana jako praca w warunkach uciążliwych.
Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest wyrażona w art. 11 Kodeksu pracy zasada swobody nawiązywania stosunku pracy. Zgodnie z powyższym przepisem nawiązanie stosunku pracy oraz ustalenie warunków pracy i płacy, bez względu na podstawę prawną tego stosunku, wymaga zgodnego oświadczenia woli pracodawcy i pracownika. Omawiany przepis odnosi się również do modyfikacji trwającego już stosunku pracy, która może nastąpić albo na mocy porozumienia stron, albo w drodze opisanego w art. 42 KP wypowiedzenia zmieniającego.
Wypowiedzenie warunków płacy lub pracy uważa się za dokonane, jeżeli pracownikowi zaproponowano na piśmie nowe warunki. W razie odmowy przyjęcia przez pracownika zaproponowanych warunków pracy lub płacy umowa o pracę rozwiązuje się z upływem okresu dokonanego wypowiedzenia. Jeżeli pracownik przed upływem połowy okresu wypowiedzenia nie złoży oświadczenia o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków, uważa się, że wyraził zgodę na te warunki. Pismo pracodawcy wypowiadające warunki pracy lub płacy powinno zawierać pouczenie w tej sprawie. W razie braku takiego pouczenia pracownik może do końca okresu wypowiedzenia złożyć oświadczenie o odmowie przyjęcia zaproponowanych warunków.
Z kolei zgodnie z art. 42 § 4 KP wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika.
Porady prawnika
Masz wątpliwości dotyczące działań firmy, która cię zatrudnia? Nie wiesz jak postąpić w sporze z pracodawcą, jakie możliwości pozostawia ci prawo pracy? A może po prostu jest temat, który cię nurtuje i chcesz poznać zastosowanie bieżących przepisów? Prześlij swoje pytania mailem: serwispraca@trojmiasto.pl. Na pytania czytelników odpowiadać będą radcy z trójmiejskich kancelarii. Odpowiedzi na wybrane pytania publikowane będą w Serwisie Praca portalu Trojmiasto.pl
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
