Sezon jesienno-zimowy to czas, kiedy częściej niż zwykle bywamy zmuszeni do zastępowania chorych współpracowników. Jednak co w sytuacji, kiedy ich zadania wychodzą poza nasze kompetencje? Czy możemy odmówić takiego zastępstwa?
Porady prawne w serwisie Praca
W wypadku czasowej nieobecności pracownika spowodowanej np. chorobą, pracodawca ma prawo powierzyć jego obowiązki innemu pracownikowi bez wypowiedzenia dotychczasowych warunków pracy lub płacy. Zgodnie z art. 42 § 2 Kodeksu pracy wypowiedzenie dotychczasowych warunków pracy lub płacy nie jest wymagane w razie powierzenia pracownikowi, w przypadkach uzasadnionych potrzebami pracodawcy, innej pracy niż określona w umowie o pracę na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym, jeżeli nie powoduje to obniżenia wynagrodzenia i odpowiada kwalifikacjom pracownika. Wymienione w powyższym przepisie przesłanki powinny być spełnione łącznie.
W tym miejscu należy wskazać, iż komentowany przepis był przedmiotem szeregu rozważań sądowych, a w konsekwencji judykatura w omawianej materii jest względnie bogata.
W praktyce, kwestią budzącą największe wątpliwości sądów było zdefiniowanie wymogu "uzasadnionych potrzeb pracodawcy" oraz "kwalifikacji pracownika".W wyroku z dnia 08.08.1979 r. sygn. akt I PR 55/79 Sąd Najwyższy stwierdził, że "użyte w art. 42 § 4 k.p. określenie "uzasadnione potrzeby zakładu pracy", oznacza uzasadnione potrzeby zakładu pracy jako całości, a nie tylko jednostki (komórki) organizacyjnej zakładu pracy, do pracy w której pracownik został skierowany; nie zachodzi również w świetle tego przepisu konieczność skonkretyzowania rodzaju czynności w pracy powierzonej pracownikowi". Ponadto, zgodnie
z wyrokiem Sądu Najwyższego z 13.10.1999 r., sygn. akt. I PKN 293/99 "pojęcie potrzeb pracodawcy z art. 42 § 4 k.p. nie obejmuje przyczyn leżących po stronie pracownika, w związku z czym we wskazanym trybie nie może dojść do zmiany zakresu obowiązków pracownika, np. z powodu stanu jego zdrowia".
Powierzona pracownikowi
praca musi odpowiadać jego kwalifikacjom. Przez pojęcie kwalifikacji należy rozumieć
"nie tylko przygotowanie zawodowe pracownika, jego formalne wykształcenie, zdobyte doświadczenie zawodowe i potrzebne umiejętności, ale także właściwości psychofizyczne, predyspozycje psychiczne oraz zdolność do wykonywania powierzonych czynności z punktu widzenia zdrowia fizycznego" (wyrok SN z 4.10.2000 r., I PKN 61/00). Ponadto, "pracą odpowiednią do kwalifikacji pracownika jest praca, która ich nie przekracza, ale też przy której te kwalifikacje znajdą zastosowanie, choć niekoniecznie w pełnym zakresie. Dokonując wykładni art. 42 § 4 k.p. należy mieć na względzie, że jako przepis wprowadzający wyjątek od zasady wykonywania pracy umówionego rodzaju (art. 22 § 1 k.p.), podlega on ścisłej wykładni" (wyrok SN z 5.02.1998 r., I PKN 515/97).
tak, ale tylko w wyjątkowych sytuacjach
40%
nie, nie zdarza mi się to
14%
Powierzenie pracownikowi pracy w trybie art. 42 § 4 Kp może nastąpić na okres nieprzekraczający trzech miesięcy w roku kalendarzowym. Sąd Najwyższy stwierdził, iż jako całkowicie dopuszczalne należy uznać "powierzenie pracownikowi innej pracy w trybie art. 42 § 4 k.p. na trzy ostatnie miesiące danego roku, a następnie ponowienie owego powierzenia w trzech pierwszych miesiącach roku następnego. W takim przypadku spełniony zostanie bowiem wymóg powierzenia pracownikowi innej pracy maksymalnie na trzy miesiące w roku kalendarzowym" (wyrok SN z 3.09.2019 r., I PK 105/18). Jako zgodne z prawem należy uznać również powierzenie pracownikowi pracy na okresy krótsze niż trzy miesiące, jeżeli w obrębie roku kalendarzowego ich łączna długość nie przekroczy trzech miesięcy.
W tym miejscu należy nadmienić, iż wynagrodzenie pracownika, któremu powierzono inną pracę w omawianym trybie nie może ulec obniżeniu. W tym wypadku pojęcie wynagrodzenia należy rozumieć szeroko, bez jakichkolwiek ograniczeń co do jego składników. W orzecznictwie przyjmuje się, że obniżeniu nie może ulec "wynagrodzenie pracownika obliczone na zasadach ustalenia ekwiwalentu za niewykorzystany urlop" (wyrok SN z 22.11.1990 r., I PR 362/90).
W świetle powyższych uwag,
udzielenie pełnej odpowiedzi na pytanie zadane przez czytelniczkę jest problematyczne, w szczególności w zakresie obejmującym ocenę jej kwalifikacji zawodowych wymaganych do wykonywania powierzonej pracy.
Niemniej jednak, jeżeli nie zachodzą szczególne okoliczności indywidualne, a cechy obiektywne tj. wykształcenie, doświadczenie etc. pozwalają czytelniczce na wykonywanie obowiązków głównej księgowej to
należy uznać, że pracodawca może powierzyć jej tę pracę w omawianym trybie.
Portal trojmiasto.pl nie ponosi odpowiedzialności za treść opinii. 
